“Vermoord worden hoort bij job van journalist”

“Prudencio Melendrez was naar verluidt onderweg naar een foto-opdracht, toen vier mannen hem neerschoten in een smal steegje vlakbij zijn huis in Gozon Malabon City (Noord-Manilla). Het slachtoffer overleed aan schotwonden in de borst, de buik en de nek. Zijn moordenaars, gekleed in zwarte jassen met kappen, gingen er onmiddellijk nadien in een jeep vandoor in de richting van Navotas, volgens een getuige. Andere vage getuigenissen zeggen dat de verdachten op twee motorfietsen reden”. Zo staat het in de verklaring van het Centrum voor Vrijheid en Verantwoordelijkheid van de Media (CMFR), een mensenrechtenorganisatie in Manilla.

Prudencio Melendrez, een fotograaf voor een tabloid in de Filipijnse hoofdstad, is al de vijfde journalist die dit haar werd neergeschoten op de Filipijnen. Hij stierf op 31 juli. Amper twee weken voordien meldde de Filipijnse mensenrechtenorganisatie de moord op Armando ‘Rachman’ Pace. De radiojournalist van 51 werd neergeschoten bij het verlaten van het radiogebouw waar hij net een dagelijks programma van een uur had gepresenteerd.

“(Twee) mannen (op een motorfiets) kwamen naast de motorfiets van het slachtoffer rijden. Eén van hen beschoot Pace meerdere malen met een 45-millimeterpistool”, zo luidt het verslag. Het incident deed zich in Digos, een stad op het zuidelijke eiland Mindanao. Filipijnse troepen vechten er al tientallen jaren tegen moslimseparatisten en gewapende fracties van de Filipijnse communistische partij.

De dag na de laatste moord, die op fotojournalist Melendrez, gaf president Arroyo aan de politie het bevel de moordenaars van deze en eerdere moorden op journalisten binnen de tien weken te arresteren. Maar de oproep wordt bijzonder sceptisch onthaald, zowel door de Filipijnse journalisten als door plaatselijke en internationale mensenrechtengroepen. “Het is geen echt ultimatum”, zegt Josefina Lichauco, columnsite bij ‘The Philippine Star’.

Mensenrechtenorganisaties wijzen er koeltjes op dat sinds het aantreden van mevrouw de president, in januari 2001, het aantal moorden op journalisten de hoogte inschoot. De moord op Melendrez brengt het aantal op 30, telt de CMFR voor. Tijdens de vorige 14 jaar na het dictatorschap van Ferdinand Marcos lieten 31 journalisten het leven.

Na Arroyo’s deadline schreef de internationale mediawaakhond Reporters Zonder Grenzen de president een brief. Daarin wees secretaris-generaal Robert Menard op de sfeer van straffeloosheid op de Filipijnen, waaraan hoge overheidsfunctionarissen medeschuldig zijn. Die heeft het mogelijk gemaakt dat de moordenaars en de mensen die hen inhuren zoveel mensen hebben kunnen vermoorden, stelt hij. Sinds januari 2001 zijn er in het totaal 724 mensen vermoord, naast journalisten ook activisten, figuren die opkomen voor de mensenrechten en mensen van linkse signatuur. Het cijfer komt van de Filipijnse onafhankelijke Mensenrechtencommissie.

Een ding geven zelfs de hevigste critici van Arroyo echter toe: er is geen sprake van een samenzwering door de overheid om journalisten om te brengen, zoals wel het geval was tijdens de Marcos-dicatuur. Geen samenzwering, wel verregaande wetteloosheid, zegt Roby Alampay, hoofd van de South-east Asia Press Alliance, een regionale mediawaakhond. “Maar de regering probeert wel de andere kant op te kijken”. Hij wil dat er een sterke boodschap gaat naar de gouverneurs, de burgemeesters en de georganiseerde misdaad. Een echte deadline dus, meer dan een quote. (ADR)