Vietnam staakt

De stakingen breiden uit als een lopend vuurtje, zegt Pham Duy Bac, een medewerker van het Bestuur voor Vrijhandelszones en Industriegebieden van Ho Chi Minh-stad. Ho Chi Minh-stad is de tweede stad van het land en een economische groeipool. Sommige bedrijven zullen de deuren sluiten om hun machines te beschermen, vreest Bac. Als de regering niet snel met een nieuwe beslissing over de lonen voor de dag komt, wordt het moeilijk om de stakingsgolf in te dammen.

Vietnam wordt al de hele maand geplaagd door sociale onrust. Tienduizenden arbeiders in vrijhandelszones en industriegebieden in het zuiden van het land staken voor een hoger loon. De schamele inhoud van de loonzakjes houdt al jaren geen gelijke tred met de stijgende levensduurte. Sommige werknemers krijgen al tien jaar hetzelfde loon. Ze moeten overwerken tot ze er bij neervallen om rond te komen.

De regering besliste vorige week om een voor februari aangekondigde verhoging van de minimumlonen met twee maanden uit te stellen. Dat is bij de arbeiders in het verkeerde keelgat geschoten. De arbeiders in de buitenlandse bedrijven zijn ontevreden dat de loonsverhoging pas in april ingaat. Hun collega’s in Vietnamese ondernemingen, die nog minder verdienen, vinden dat ze evenveel recht hebben op een beter loon. Steeds meer werknemers grijpen naar het stakingswapen.

Volgens de krant Nguoi Lao Dong (De Werker) heeft de premier het ministerie van Planing en Investeringen deze week opgedragen oplossingen uit te werken die een einde kunnen maken aan de stakingen.

Premier Phan Van Khai wil het minimumloon voor ongeschoolde arbeiders in buitenlandse bedrijven optrekken met 40 procent. Geschoolde arbeiders zouden daarbovenop nog eens 7 procent extra krijgen. Nu ligt het minimumloon tussen 28 en 37 euro per maand, afhankelijk van de locatie. Veel bedrijven betalen geen dong meer dan dat - ze zijn precies naar Vietnam gekomen vanwege de lage lonen.

Vietnam speelt het lage loonniveau al lang uit als een belangrijk argument om buitenlandse investeerders te lokken. In China, de grootste concurrent van Vietnam, verdienen arbeiders minstens 51 euro per maand. Ooit bedroeg het minimumloon in Vietnam tot 37 tot 41 euro, maar in 1999 verminderde de regering die bedragen fors om meer investeerders aan te trekken. En dat werkt. Vietnam kon het voorbije jaar voor 6,5 miljard euro checken aan buitenlandse investeringen boeken.

Maar de Vietnamese arbeiders kunnen steeds minder kopen met hun magere lonen - het minimumloon volgt de stijging van de prijzen niet. Begin januari barstte de bom. Arbeiders in verscheidene buitenlandse bedrijven in de buurt van Ho Chi Minh-stad en op enkele andere industriegebieden legden het werk neer.

De officiële vakbond van Ho Chi Minh-stad startte meteen onderhandelingen met de betrokken bedrijven. Maar de ondernemers argumenteren dat ze zich aan het wettelijke loonniveau houden. Daar durven de bestuurders van de Vietnamese metropool weinig op zeggen. In Ho Chi Minh-stad zijn 700 buitenlandse ondernemingen neergestreken die samen meer dan 130.000 mensen tewerkstellen. De stad wil niet dat er bedrijven wegtrekken. Maar stakingen verslechteren het investeringsklimaat ook.

De voorbije tien jaar vonden er in Vietnam volgens officiële cijfers bijna 900 stakingen plaats. In de meeste gevallen ging het om onenigheid over lonen en sociale zekerheid, zegt Pham Duy Bac van het Bestuur voor Vrijhandelszones en Industriegebieden van Ho Chi Minh-stad. Volgens hem respecteren sommige bedrijven de rechten van hun werknemers nu beter. Maar andere ondernemers kennen alleen het minimumloon, zelfs voor werknemers met jaren ervaring. Ze betalen ook niet extra voor gevaarlijk werk.

De overheid brengt niet veel begrip op voor de stakers. De stakingen zijn illegaal, zegt Pham Van Hung, de chef van het Bestuur voor Vrijhandelszones en Industriegebieden van Ho Chi Minh-stad. Dat klopt: de Vietnamese arbeidswetgeving laat alleen stakingen toe die de officiële vakbonden organiseren. Nu leggen de ontevreden arbeiders spontaan het werk neer.

Als de regering meer oog had gehad voor onze belangen, waren we nu niet beginnen staken, zegt Tran Van Ba, een arbeider in een schoenenfabriek.(PD)