Vijfhonderd Colombiaanse indianen bekneld tussen guerrilla en leger

Witte vlaggen gemaakt uit lakens en plastic zakken wapperen rond de gezondheidspost in het dorp Natalá op de heuvel waar de indianen zich verschansen. FRAC-rebellen hebben zich aan de voet van de heuvel ingegraven. Vanuit die positie controleren ze een deel van de weg naar de nabijgelegen stad Toribío, dat ze sinds 16 april bezet houden.

Het Colombiaanse leger had al op 20 april in Toribío moeten aankomen. Maar hoewel de regeringstanks volgens officiële mededelingen langzaam in de richting van Toribío vorderen, zitten ze al dagen vast in Tierrero, het dorp op de heuvel aan de overzijde. Zaterdag werden ze zowat om de tien minuten bestookt met zelfgemaakte gascilinderbommen van de FARC-rebellen. 18 huizen in het dorp zijn volkomen vernield en 206 ernstig beschadigd. Maandag voerden de rebellen en het leger hevige vuurgevechten. Het schieten hield de hele dag en daaropvolgende nacht aan.

De gevechten in de streek houden al twee weken aan. Zowel Alvaro Uribe de regering van president als de FARC-rebellen, die al veertig jaar lang een bloedige strijd uitvechten, zeggen dat ze niet zullen terugtrekken.

De meer dan vijfhonderd indianen uit het San Fransicsoreservaat verschuilen zich al een week in de gezondheidspost. Onder hen ook 150 kinderen. Minstens één kind lijdt aan hepatitis A en moet ondanks het plaatsgebrek in het gebouw geïsoleerd worden. Maandag brak ook waterpokken uit. Een deel van de vluchtelingen slaapt in het gebouw, maar er zijn onvoldoende matrassen en dekens. De vluchtelingen moeten het stellen met twee badkamers en een geïmproviseerde keuken onder een shelter aan de zijkant van het gebouw.

Zaterdagavond waren we heel bang. Rond 5 uur in de ochtend opende het leger het vuur in deze richting. Een kogel sloeg in het gebouw in, zegt Milciades Musicué, de gouverneur van het indianenreservaat. Zondag werd het rustiger, maar maandag begon het schieten opnieuw. Een deel van de toestromende indianen moest elders zijn toevlucht zoeken omdat in de gezondheidspost geen plaats meer was.

“De nationale regering zegt dat ze de regio onder controle heeft en dat er geen gevechten zijn, maar je kan zelf zien dat de gevechten doorgaan”, zegt Musicué.

Dit gaat nog minstens twee weken of een maand duren, zegt Arquimedes Vitonás, de burgermeester van Toribío en zelf een Nasa-indiaan. Hij maakt zich zorgen om de bewoners, die niet naar hun werk kunnen en snel in financiële problemen zullen komen. Tot overmaat van ramp is het net het begin van de koffieoogst. We willen niet naar de steden vluchten, zegt Musicué. We weten dat we daar alleen meer honger en armoede zullen leiden. Hier hebben we onze velden.

Volgens veiligheidsanalist Alfredo Rangel is het gevecht in Toribío, dat zich al heeft uitgebreid naar de omliggende steden en dorpen, de belangrijkste militaire krachtmeting tussen het FARC en Uribe.

Het door de Verenigde Staten gefinancierde Patriotplan legt de nadruk op de strijd tegen het FARC in het zuiden van Colombia. Volgens Rangel heeft de Colombiaanse regering een vijfde van haar troepen ingezet in de zuidelijke Amazonejungle. In regio’s zoals Cauca, waar ook Toribío ligt, zijn de troepen dun gezaaid. Nog steeds volgens de analist neemt de greep van de rebellen daar snel toe. (ADR)