Visliefhebbers moeten kieskeuriger worden (Worldwatch)

Heeft u het viswijzerfoldertje van het Wereldnatuurfonds al in uw portefeuille zitten en haalt u het boven om uw keuze te maken bij de vishandel? Nu richt ook Worldwatch zich tot de consument met een reeks aanbevelingen om overbevissing tegen te gaan. Eet minder zalm en tonijn en meer schelpdieren en kleine vissoorten, klinkt het. En koop die zeevruchten bij kleinere vissers - die richten meestal minder schade aan.

“Vis is onvoorstelbaar gezond”, zegt Worldwatchonderzoeker Brian Halweil, “maar we moeten minder van bepaalde soorten en meer van andere soorten gaan eten om ervoor te zorgen dat we ook in de toekomst nog vis op het menu hebben staan.”

Als de rijke landen evenveel vis en zeevruchten blijven eten zoals ze dat nu doen, zit er tegen 2048 nauwelijks nog vis in de oceanen. Worldwatch zegt niet dat die onheilspellende conclusies van een recent artikel in het wetenschappelijke tijdschrift Science fout zijn, maar beweert wel dat de trend nog kan worden omgebogen. Als viseters en grote aankopers als restaurants en supermarkten beter beseffen hoe dramatisch de toestand in de wereldzeeën is, kunnen ze een “drijvende kracht” worden achter initiatieven om nefaste visserijpraktijken in te dammen, zegt Brian Halweil.

In sommige landen hebben consumentenacties al veel opgeleverd, schrijft Worldwatch in een nieuw rapport. “Er zijn Chinese universiteiten die geen haaienvinnensoep meer op het menu zetten, Amerikaanse supermarkten die duurzaam gekweekte garnalen aanbieden en Japanse visliefhebbers die wilde oesterbanken beschermen.” Milieuorganisaties geven consumenten tips over vissoorten die te mijden zijn, en grote afnemers steunen vissers die op een milieuvriendelijke manier werken.

Het is wel vijf voor twaalf. De voorbije 50 jaar is meer dan 90 procent van de bestanden van populaire vissoorten als tonijn, heilbot en zwaardvis uit de wereldzeeën verdwenen als gevolg van overbevissing. Volgens de VN staan twee derde van de bestanden van commerciële topsoorten als kabeljauw, wilde zalm en makreel nu al op het punt helemaal ineen te storten. Overconsumptie is één oorzaak, maar slechte vangstmethoden spelen ook een rol. Elk jaar werpen vissers wereldwijd 18 tot 40 miljoen ton zeedieren weer overboord - de zogenaamde bijvangst die per ongeluk in de netten terecht komt. Trawlers met netten die de zeebodem leegvegen, richten ook veel schade aan.

Milieuorganisaties ijveren al lang voor een verbod op ecologisch bedenkelijke vangstmethoden. Maar de weerstanden tegen verandering zijn groot. De commerciële visserij is goed voor meer dan 60 miljard euro per jaar. Vorige maand begonnen de VN een discussie over een voorstel van Australië voor een tijdelijk moratorium op het gebruik van sleepnetten in de diepzee en voor strengere maatregelen tegen andere bedenkelijke vangstmethoden. De Verenigde Staten en andere landen waar veel zeevis wordt gegeten, staan achter het initiatief, maar Canada en andere visserijlanden blijven dwars liggen.

Halweil gelooft dat het verzet kan worden gebroken met hulp van consumenten en de distributiesector. Maar dan moeten die wel de daad bij het woord voegen. Het Amerikaanse Wal-Mart beloofde zijn klanten onlangs dat het de komende jaren alleen nog duurzaam gevangen vis zal verkopen. Maar de supermarktgigant heeft nog geen beloften gedaan over gekweekte zalm en kweekgarnalen uit Azië, de meest verkochte levensmiddelen in de visafdeling van Wal-Mart, klaagt Halweil. Kweekzalm is problematisch omdat die soort gevoerd wordt met grote heoveelheden vismeel.

Halweil denkt dat het vooral supermarkten en restaurants zijn die de consumenten in de rijke landen op het goede pad kunnen zetten. Als op alle verkooppunten duurzaam gevangen vis verschijnt, staat volgens hem niets de grote ommezwaai nog in de weg.