Visliften helpen steur Donau te heroveren

Honderd jaar geleden was de Donau nog blauw en wemelde het water op sommige plaatsten van belugasteuren en andere soorten van de primitieve visfamilie. De belugasteur produceert de beste kaviaar ter wereld en werd daardoor het slachtoffer van overbevissing. Een kilo belugakaviaar kost 3000 tot 7500 euro.
Watervervuiling en de bouw van dammen en sluizen maakten het de steuren nog moeilijker. Waterwerken verhinderen steuren stroomopwaarts te zwemmen om hun paaigebieden te bereiken.

Gladbuiksteur

Maar milieuorganisaties en overheden uit acht van de tien oeverstaten van de Donau hebben de handen ineengeslagen om de zware vissen weer een toekomst te geven in de rivier. Danubeparks, een netwerk van beschermde gebieden langs de Donau, probeert in de eerste plaats volgas te geven met kweekprogramma’s. Medewerkers van Danubeparks brachten in december bijvoorbeeld een zeldzame gladbuiksteur uit het Hongaarse natuurgebied Drau over naar een kweekstation, in de hoop snel een partner te vangen. Die kan ook uit een van de andere oerverstaten komen.
“Het zou onverantwoord zijn met de armen over elkaar toe te kijken hoe de laatste steuren verdwijnen, nadat ze 200.000 jaar in de Europese rivieren hebben geleefd”, zegt de bioloog Ralf Reinartz van de Universiteit van Münster. Een steur produceert in één cyclus enkele honderdduizenden eitjes, zodat het kweken snel kan gaan.
Een grotere uitdaging is de steuren de bewegingsvrijheid terug te geven die ze nodig hebben om zich op natuurlijke wijze voort te planten. De bestaande vistrappen die andere soorten toelaten om dammen en sluizen heen te komen, zijn niet groot genoeg voor de steuren, die tot 6 meter lang kunnen worden.

Visliften

Sommige dammen zijn ook in nauwe kloven gebouwd, waar geen plaats meer is voor vistrappen. Dat is bijvoorbeeld het geval bij de zogenaamde IJzeren Poort op de grens tussen Servië en Roemenië, de toegangsweg tot een gebied waar de Donau nog relatief ongeschonden is en waar steuren het heel goed zouden kunnen doen. Het steurenproject van Danubeparks overweegt op die plaats visliften te installeren, grote bakken met water die meermaals per dag onderaan de dam gevuld worden en dan over de dam getakeld worden.
Het initiatief van de Donaulanden komt niets te vroeg. Volgens de Internationale Unie voor de Bescherming van de Natuur (IUCN) worden zeventien van de zevenentwintig steursoorten in de wereld ernstig bedreigd; vier soorten zijn waarschijnlijk al uitgestorven in het wild. Ook de belugasteur in de Kaspische Zee, het belangrijkste productiegebied van kaviaar, geldt nu volgens de IUCN als bedreigd.