‘Vluchtelingenbeleid is in Europa een asielloterij.’

Asielloterij

Met zes eisen trok Vluchtelingwerk Vlaanderen- gesteund door internationale ngo’s en de Europese Raad voor Vluchtelingen en Asielzoekers- op 20 juni naar uittredend staatssecretaris Wathelet. ‘We hebben een verenigd Europa maar de rechten van vluchtelingen zijn in elk land anders en bovendien is het vluchtelingenbeleid in sommige Europese lidstaten de ljongste jaren enorm verstrengd,’zegt Els Keytsman, directeur Vluchtelingenwerk Vlaanderen. ‘Eén van onze eisen is daarom dat mensen overal in Europa dezelfde kans op asiel krijgen. Nu is het vooral een asielloterij. In Griekenland maak je bijna nul procent kans om te blijven terwijl je in andere landen- onder dezelfde omstandigheden- 90 procent kans maakt op regularisatie. Daarom vragen wij de harmonisering van het Europese asielbeleid.’
Er zijn nochtans al richtlijnen in verband met asielbeleid, maar deze garanderen het recht op menswaardige opvang niet. De Dublinregeling bepaalt welk land bevoegd is voor het behandelen van de asielaanvraag. In de praktijk is het zo dat wanneer je bent binnengekomen in een land en je vlucht naar een ander land, dan zal men je terugsturen naar het land vanwaar je bent binnengekomen. En laat dat nu net een van de landen zijn die het niet nauw nemen met de mensenrechten. Keytsman ‘Eén van de landen waar het een echte hel is voor asielzoekers, is Griekenland. En België stuurt nog altijd asielzoekers terug naar Griekenland, waar ze worden behandeld als honden.’

Belgische opvangcrisis

Maar ook België is geen goede leerling. Al twee jaar kampen we met een tekort aan opvangplaatsen. ‘Fedasil krijgt niet de nodige middelen om haar taak te vervullen,’ stelt Keytsman. Volgens Vluchtelingenwerk Vlaanderen leven drieduizend mensen op straat. Negenhonderd families leven in hotels, maar zij hebben het niet veel beter. ‘Je moet je dat inbeelden dat een mama met twee kindjes een kamer moet delen met een getrouwd koppel dat ze helemaal niet kent. Bovendien krijgen ze één maaltijdcheck van 6 euro per dag. Ze worden ook niet begeleid en daarom wordt hun asielprocedure geschorst.’

Terugkeerwoningen

Maar Vluchtelingenwerk Vlaanderen en de Franstalige zuster-ngo CIRÉ willen ook aantonen dat er landen zijn die positieve initiatieven nemen. Samen met een Hongaarse en Spaanse ngo hebben ze een rapport (pdf) opgesteld waar voorbeelden van goed vluchtelingenbeleid wordt aangehaald. Els Keytsman: ‘In België bijvoorbeeld bestaan de terugkeerhuizen. Families met kinderen worden door ons opgevangen in individuele woningen en  bijgestaan door terugkeercoaches. Die coaches helpen hen hun leven in te richten.’ Doordat die coaches de dossiers tot op het bot uitspitten, ontdekken ze soms dat de vluchtelingen toch in aanmerking komen om te blijven.
Vluchtelingenwerk Vlaanderen kan goede cijfers voorleggen. ‘Tachtig procent van de mensen die moet terugkeren blijft ter beschikking van de overheid. Als je het vergelijkt met de terugkeercentra van een paar jaar geleden, de Raad van Staten centra, dook 80 procent van de mensen onder toen ze hoorden dat ze naar een gesloten centrum moesten.’

Australisch/Zweeds model

De Vlaamse ngo gelooft dus sterk in een individuele begeleiding van vluchtelingen. Zweden en Australië zijn hier al jarenlang mee bezig. ‘Elk gezin of asielzoeker krijgt een coach en die begeleidt hen van in het begin van de procedure tot aan de uitkomst. Ofwel worden ze dus teruggestuurd ofwel mogen ze blijven.’ In Australië worden mensen die uitgewezen worden zelfs extra begeleid terwijl bij ons alle begeleiding wegvalt van zodra er een negatief advies wordt gegeven. ‘Door deze goede begeleiding aanvaarden de mensen ook veel gemakkelijker dat ze moeten terugkeren. Zeventig procent van de asielzoekers keert vrijwillig terug,’ aldus Els Keytsman.