VN geven miljoen dollar uit aan corruptiebestrijding

Alles draait om het fraudeschandaal bij de aankoopdienst van de VN dat losbarstte in januari. Er zou de afgelopen jaren veel fout zijn gegaan bij de aankoop van materieel voor vredesoperaties. Als gevolg van een voorlopig onderzoek van de interne toezichtdiensten van de VN (OIOS), werden acht stafmedewerkers op non-actief gezet. Het onderzoek is sindsdien in handen van de Amerikaanse openbare aanklager van het Zuidelijke District van New York. Na zes maanden heeft die nog tegen geen enkele van de acht verdachten een formele aanklacht geformuleerd.

Die lange periode van windstilte doet de kosten van het corruptieonderzoek voor de VN serieus oplopen. Aanvankelijk had de organisatie een New Yorks advocatenkantoor ingehuurd van februari tot april. Dat kostte al 178.000 dollar (139.000 euro). De VN zag zich verplicht het contract te verlengen tot december, en zit daarmee al aan 485.000 dollar (380.000 euro) juridische bijstandskosten.

Tegelijkertijd hebben de VN meer dan 500.000 dollar (391.000 euro) uitgegeven aan consultants uit New York, voor een auditrapport dat eventuele fraude bij de aankoopdiensten moet opsporen. Dat brengt het totale prijskaartje voorlopig op bijna een miljoen dollar.

Er valt dan ook veel te onderzoeken. De Onafhankelijke Aankoop Actiegroep die onder de paraplu van de OIOS opereert, is 500 gevallen aan het onderzoeken waarbij gesjoemeld zou zijn bij aankopen van materieel voor vredesoperaties. De OIOS gelooft dat daarbij tot 300 miljoen dollar (235 miljoen euro) de mist is ingegaan. Het enige succesje dat het onderzoek voorlopig heeft opgeleverd was de arrestatie in augustus van een aankoopofficier en zijn schuldbekentenis voor een Amerikaanse rechtbank, later op het jaar.

Mark Malloch Brown, de nummer twee van de VN, geeft nog een andere reden aan voor de vertraging: tussen het OIOS en het Departement voor Vredesoperaties zit er een serieus haar in de boter. Vredesoperaties heeft kritiek op de manier van werken en de kwaliteit van de onderzoeksrapporten van de OIOS.

Onlangs bijvoorbeeld schreef een van de verdachte aankoopofficieren een brief naar de OIOS waarin hij enkele van de beschuldigingen met feitelijke argumenten ontkracht. Zo werd hij beschuldigd van fraude bij een offerte die al drie maanden voor hij in dienst trad was toebedeeld.

Intussen liet secretaris-generaal Kofi Annan in een toespraak tot de Algemene Vergadering weten dat de waarde van de aankopen van de VN de laatste twee jaar explosief zijn toegenomen, van 1 miljard dollar (787 miljoen euro) tot 1,7 miljard dollar (1,3 miljard euro). Die stijging zou vooral toe te schrijven zijn aan de “nooit geziene toename” van vredesoperaties. “Een toename die niet gepaard gaat met een evenredige toename van de investering in mensen,” voegde Annan er aan toe

Annan heeft “concrete maatregelen” beloofd om de aankoopprocedures te hervormen – hij had het over strengere interne controlemaatregelen en het op punt stellen van het aankoopbeheer. Andere maatregelen zijn opleidingen ethiek voor werknemers, een beschermingsregeling voor klokkenluiders en de hervorming van de dienst die de contracten toebedeelt. (JV/PD)