“VN kunnen toenemend gewicht Azië niet langer negeren”

“De recente geschiedenis laat zien dat de Westerse machten extreem terughoudend zijn om hun bevoorrechte positie op te geven”, zegt Mahbubani, decaan van de Lee Kuan Yew School for Public Policy in Singapore. “Er is bijvoorbeeld nog niets veranderd aan de stilzwijgende afspraak dat de Wereldbank altijd geleid moet worden door een Amerikaan en dat een Europeaan aan het hoofd moet staan van het Internationaal Monetair Fonds.”

“Wil dat zeggen dat 3,5 miljard Aziaten niet in aanmerking komen voor die functies, ook al hebben ze de snelst groeiende economieën, ‘s werelds grootste deviezenreserves – 3000 miljard dollar – en genoeg gedoctoreerde economen die de Wereldbank of het IMF kunnen leiden?” Daar verandering in brengen “wordt de grote uitdaging van de VN voor de komende tien jaar”. IPS interviewde Mahbubani in New York.

Hoe ziet u de logge VN veranderen?

We zitten in de overgang tussen het tijdperk van westerse dominantie en de Aziatische eeuw. De wereldorde moet aangepast worden. Maar dat zal niet zonder slag of stoot gebeuren. In de Verenigde Naties zullen we toenemende spanningen zien tussen de landen die hun privileges verdedigen en de landen die zeggen dat ze de grootmachten van morgen vertegenwoordigen.

Binnen de VN-Veiligheidsraad kunnen de gevestigde machten hun positie verdedigen door hun vetorecht te gebruiken. Maar dat zal ten koste gaan van de geloofwaardigheid van de VN.

Denkt u dat landen als India en Japan een permanent lidmaatschap van de Veiligheidsraad zonder vetorecht moeten aanvaarden?

De hervorming van de Veiligheidsraad aanpakken als een schoonheidswedstrijd is fout, vind ik. Nu moeten nieuwe kandidaten voor een permanente zetel vooral laten zien hoe goed ze wel zijn. Een organisatie hervormen doe je op een andere manier. Eerst moeten we het er over eens raken waar we de Veiligheidsraad voor nodig hebben en aan welke principes hij moet beantwoorden. De grote macht van de leden moet gekoppeld worden aan duidelijke verantwoordelijkheden. En dan moeten we criteria vastleggen voor de aanduiding van permanente leden.

Ik geloof niet dat van een nieuwe macht als India een tweederangslid maken en de machten van gisteren in de eerste klasse laten, een werkbare oplossing is.

Als u het heeft over de opkomst van India, over welke landen gaat het dan? Japan, India en China?

In mijn boek behandel ik het hele continent, van Israël tot Japan. De “mars naar de moderniteit” begon in Japan, toen kwamen de vier tijgers Zuid-Korea, Taiwan, Hongkong en Singapore, daarna volgde Zuidoost-Azië en toen China en India. En nu breidt het proces zich verder uit in West-Azië.

Hoort het Midden-Oosten voor u ook bij Azië?

Zeker en vast. Geografisch gezien maken die landen deel uit van Azië. Dat is goed nieuws voor Israël. Ik ben ervan overtuigd dat dat land spoedig zal omringd zijn door meer moderniserende staten met een grote middenklasse die uit zijn op vrede en stabiliteit.

Dan rekent u in eerste instantie op de oliestaten aan de Golf?

Ja. De Golfstaten laten goed zien hoe het Midden-Oosten probeert aan te knopen bij de moderniteit. Kijk bijvoorbeeld naar de ontwikkeling van moderne universiteiten in Dubai, Qatar en Saudi-Arabië.

Waaraan schrijft u de fenomenale prestaties toe van Aziatische economieën als Japan, China, Singapore en Zuid-Korea? De meeste van die landen kennen geen meerpartijendemocratie als in het westen.

Azië boekt succes met uiteenlopende bestuursvormen. India is een succesverhaal met democratie, China zonder. Voor het Westen is er maar één model: je moet democratisch zijn. Van die zwart-witkijk op de wereld moeten we af. Morgen zullen we leven in een wereld die veel diverser en complexer is.

Het essentiële criterium voor succesvolle ontwikkeling in Azië is goed bestuur. Als er sprake is van goed bestuur, zal de economie bloeien. Neem Vietnam. Waarom wordt dat een nieuwe economische tijger? Dat is te danken aan goed bestuur! Vietnam heeft verscheidene decennia oorlog gevoerd en was een tijdlang sterk geïsoleerd, maar toen het beleid werd omgegooid, volgde de groei snel.

Uw voormalige premier Lee Kuan Yew zei ooit dat ontwikkelingslanden niet zozeer democratie maar wel discipline nodig hebben. Bent u het daarmee eens?

De ervaringen leren dat landen zich in een beginstadium echt moeten toeleggen op ontwikkeling.  Er is een sterke nationale consensus nodig om alles wat nodig is gedaan te krijgen. Als die consensus er niet is, zullen er veel problemen opduiken.

Je moet Azië ook de tijd geven. Kijk naar de VS. Die schoven het principe van de gelijkwaardigheid van alle burgers al in 1770 naar voren, maar het duurde wel nog bijna 100 jaar voor de slavernij er was afgeschaft. Ze hadden 150 jaar nodig om ook vrouwen stemrecht te geven en 200 om zwarten mee te laten beslissen. Ik denk dat Azië geen 200 jaar zal nodig hebben om te bereiken wat Amerika voor elkaar heeft gekregen.