VN willen scheeftrekking biobrandstofmarkt voorkomen

De Verenigde Staten en de Europese Unie, voorlopig de grootste twee afzetmarkten voor biobrandstoffen, proberen volop de eigen productie van biodiesel of ethanol aan te zwengelen. Ze willen hun uitstoot van broeikasgassen verminderen en minder afhankelijk worden van olieproducerende landen. Maar experts waarschuwen dat de Europeanen en Amerikanen massaal inzetten op subsidies en invoerheffingen en daarmee de nieuwe markt van bij het begin in een voor de ontwikkelingslanden ongunstige plooi leggen.
De Voedsel-  en Landbouworganisatie van de VN (FAO) organiseert in juni volgend jaar een conferentie in  Brazilië om een internationaal kader uit te werken voor de handel in biobrandstoffen. “We moeten vermijden dat marktverstoringen ingebakken raken, later wordt het almaar moeilijker om die te corrigeren”, legt Luiz Fernando Paulillo uit, een consultant van de FAO. Invoertarieven kunnen verlaagd worden, “maar subsidies hebben de neiging te blijven bestaan”, weet Paulillo. Binnen de Wereldhandelsorganisatie voeren ontwikkelingslanden al jarenlang een verbeten strijd tegen de subsidies die de rijke landen aan hun eigen boeren toekennen.
Momenteel is de vraag naar de grondstoffen voor biobrandstoffen groot. De prijzen liggen zo hoog dat ook inefficiënte producenten kansen krijgen. Maar volgens Paulillo kan daar snel verandering in komen. De VS zetten in op de nieuwe hydrolyse-technologie, die het waarschijnlijk binnen enkele jaren ook rendabel maakt ethanol te winnen uit stro, houtafval en gras. Dat zal de prijzen van andere grondstoffen als maïs scherp doen dalen.
Een internationaal kader zou ervoor moeten zorgen dat dergelijke marktevoluties minder abrupt verlopen. Tegelijk moet de regeling genoeg ruimte bieden voor positieve ontwikkelingen. Als de wereld ethanol begint te halen uit landbouw- en houtafval in plaats van uit volwaardige landbouwproducten, verkleint het risico dat biobrandstoffen de voedselproductie in het gedrang brengen of de voedselprijzen opdrijven.
“Stabiliteit en evenwichtige ontwikkeling van vraag en aanbod zijn cruciaal om biobrandstoffen geloofwaardig te maken”, vindt ook Benedito Rosa, directeur Internationale Handel van het Braziliaanse ministerie van Landbouw. Het Braziliaanse overheidsprogramma om uit suikerriet gewonnen ethanol op grote schaal in te zetten als alternatieve brandstof, maakte 15 jaar geleden een ernstige vertrouwencrisis door die het programma bijna deed mislukken. Het initiatief werd gered en begon samen met de olieprijzen weer aan een steile klim.
Vandaag rijden miljoenen Braziliaanse auto’s op pure ethanol tanken de meeste andere auto’s er een mengsel van 75 procent benzine en 25 procent ethanol. Tegelijk is Brazilië als enige land in staat een grote hoeveelheid ethanol uit te voeren.
 
Brazilië verzet zich dan ook tegen het importtarief van 54 cent waarmee de VS de invoer van ethanol uit het buitenland ontmoedigen en de heffingen van 63 procent die in de EU gelden. Internationale organisaties als de FAO, de Wereldbank en het VN-Ontwikkelingsprogramma (UNDP) scharen zich aan de zijde van Brazilië. Brazilië is een veel efficiëntere producent van ethanol dan de VS en Europa, zeggen ze. Daardoor is het positieve milieueffect van Braziliaanse ethanol veel groter.
Brazilië rijdt niet alleen voor eigen rekening. Het gaat ervan uit dat alleen als andere landen op grote schaal ethanol gaan produceren en verhandelen, er een duurzame internationale markt tot stand kan komen. Brazilië stelt voor ethanol op te nemen op de voorgestelde lijst met klimaatvriendelijke goederen waarvoor de landen van de Wereldhandelsorganisatie lagere invoerheffingen zouden moeten afspreken.
Samen met de VS, de EU, Zuid-Afrika, China en India heeft Brazilië ook een Internationaal Biobrandstoffenforum opgezet om internationale normen voor de sector af te spreken. Ook dat moet de handel in de hand werken.
Biodiesel wordt onder meer gewonnen uit zonnebloempitten, koolzaad en andere oliehoudende gewassen. Ethanol wordt op grote schaal gedistilleerd uit suikerriet en maïs. Omdat de planten tijdens hun groei evenveel CO2 uit de atmosfeer binden als ze weer vrijgeven bij verbranding, dragen biobrandstoffen niet bij tot de opwarming van de aarde.