Voorzichtige hoop op uitlevering wapenkoning

Al jaren weet de 43-jarige Rus, die zelfs model stond voor de hoofdpersoon in de film ‘Lord of War’ in 2005, de juridische dans te ontspringen. De Verenigde Staten verdenken hem van steun aan de Colombiaanse FARC en van een complot om Amerikanen te doden, maar ze kregen hem niet te pakken. Totdat hij, in maart 2008, in een protserig hotel in Bangkok in de kraag werd gegrepen door Amerikaanse rechercheurs die, vermomd als wapeninkopers van de FARC, luchtafweerraketten, AK-47’s en landmijnen bij hem kwamen kopen.
In eerste instantie weigerde Thailand de man uit te leveren, maar uiteindelijk oordeelde het Thaise Hof afgelopen maand dat de uitlevering toch kon doorgaan. Al gaat dat verre van soepel, want door een nieuwe aanklacht tegen hem, onder meer op grond van witwassen, moest de uitlevering weer worden uitgesteld om een nieuw onderzoek mogelijk te maken. Washington heeft de Thaise justitie daarom gevraagd deze zaak te laten vallen.

Verweven met overheden

Het is erg lastig om wapenhandelaren te vervolgen. Ze opereren in een schimmig gebied, dat erg is verweven met overheden. “Het is onjuist om hen neer te zetten als individuele boeven”, zegt Anthony Davis, een analist bij een militaire inlichtinggroep in Bangkok. “Individuen zoals Bout hebben banden met overheden en worden ook door hen beschermd. Ze zijn verweven met officiële wapenproducenten en inlichtingendiensten. Daarom zien we weinig politieke wil om hen werkelijk voor het gerecht te brengen.”
Door zwakke internationale wetgeving weten wapenhandelaren onder de radar te blijven. Ze komen uit Rusland, China, Israël, Zuid-Afrika, Syrië en de VS. “Bout was een van de beste ondernemers in de wapenhandel”, zegt expert Kathi Austin. “Hij heeft een heel zakenimperium opgebouwd. Hij ruilde wapens voor goud en diamanten uit Congo. Hij leverde ook wapens tijdens de genocide in Rwanda.”

Koopman des Doods

Daarnaast was hij betrokken bij de beruchte Liberiaanse president Charles Taylor en leverde hij aan Unita-rebellen in Angola. De Koopman des Doods (Merchant of Death), zoals een biografie uit 2007 hem noemde, wist zijn verleden als vertaler in het Russische leger goed te gebruiken om toegang te krijgen tot arsenalen uit de Sovjettijd.
Overigens heeft Bout met zijn vliegtuigvloot ook missies gedaan voor de VS in Irak, voordat hij op de zwarte lijst terechtkwam. Volgens zijn vrouw heeft hij zelfs voor de VN zaken gedaan in Somalië, al waren dat natuurlijk geen wapens. “Dat hebben de Amerikaanse inlichtingendiensten bedacht”, las ze onlangs voor op een persconferentie in Bangkok. “Mijn man is onschuldig.”