Vredesonderhandelingen moeten 14000 paramilitairen ontwapenen

De regering van president Alvaro Uribe heeft rond Santa Fe de Ralito een vrijhaven van 368 vierkante kilometer uitgeroepen voor de leden van de Verenigde Zelfverdedigingstroepen van Colombia (AUC). 400 paramilitairen bewaken de plaats van de onderhandelingen in samenwerking met het Colombiaanse leger.

De militieleden houden zich voor de duur van de onderhandelingen aan een staakt-het-vuren en hun leiders verblijven in boerderijen in het beschermde gebied. In ruil kregen ze tijdelijk gerechtelijke immuniteit. Heel wat hooggeplaatste AUC-leden worden in de VS en Colombia gezocht voor drugshandel.

Niet iedereen deelt de mening van de Colombiaanse regering dat de gesprekken een stap in de richting van vrede zijn. De Verenigde Naties en de Europese Unie hebben uitnodigingen om de gesprekken bij te wonen afgeslagen. De Verenigde Staten hebben een militaire attaché gestuurd. De houding van de VS is dubbelzinnig, omdat de AUC op de lijst met terroristische organisaties staat. William Wood, de VS-ambassadeur in Bogota, verklaarde in de krant Miami Herald dat de gesprekken niet de vrede, maar de drugshandel ten goede komen.

VN-secretaris-generaal Kofi Annan waarschuwde dat de gesprekken niet mogen leiden tot een algemene amnestie of vrijstelling van strafvervolging. Annan verwees naar het recht van slachtoffers op de waarheid en op een schadevergoeding. De VN achten de rechtse paramilitairen verantwoordelijk voor tachtig procent van de mensenrechtenschendingen in de meer dan veertig jaar oude Colombiaanse burgeroorlog.

De rechtse milities ontstonden als een gewapende tegenmacht voor de linkse guerrilla. Volgens mensenrechtenactiviste Alirio Uribe (geen familie van de president) vechten de paramilitairen al lang niet meer tegen de rebellen, maar voor hun eigen belangen in de drugshandel. De meeste slachtoffers van de moordpartijen en ontvoeringen zijn burgers.

De linkse rebellen zien het AUC als een illegale tak van de staat die ze bekampen. In 2002 mislukten onderhandelingen tussen president Andrés Pastrana en de linkse guerrilla omdat de regering geen garanties kon geven voor de ontwapening van paramilitairen. Volgens Luis Carlos Restrepo, de vredescommissaris van de Colombiaanse regering, zijn een wapenstilstand en het stoppen van de drugshandel essentieel om de onderhandelingen de nodige geloofwaardigheid te geven.

Mensenrechtenorganisaties blijven sceptisch over de vredesbereidheid van de milities, die naar eigen zeggen al in december 2002 de wapens hebben neergelegd. Volgens hen zijn de milities verantwoordelijk voor 70 procent van de 1440 burgerdoden sinds die datum en voor 80 procent van de moorden op politici. (MC/PD)