Vrijhandel komt de Chileense belastingbetalers duur te staan

Naar alle waarschijnlijkheid wordt de BTW-voet in Chili in oktober opgetrokken van 18 tot 19 procent - de Kamer van Volksvertegenwoordigers heeft zijn zegen al gegeven, alleen de Senaat moet het licht nog op groen zetten. Ook tabakswaren en diesel zullen zwaarder worden belast. Daarmee moet de Chileense staat dit jaar 95 miljoen euro extra binnenkrijgen. 31 miljoen daarvan gaat naar de zogenaamde sociale agenda - maatregelen om de gezondheidszorg voor iedereen toegankelijk te maken en andere vormen van sociale ontwikkeling - maar de rest dient om het verlies aan invoerheffingen te dekken dat veroorzaakt wordt door het vrijhandelsakkoord dat Chili in 2002 met de Europese Unie heeft afgesloten.

Tussen 2003 en 2006 wil Chili ongeveer een miljard euro aan extra fiscale inkomsten binnenrijven. 591 miljoen daarvan gaat naar armoedebestrijding en een verdere verbetering van de toegang tot de gezondheidszorg; de rest gaat op aan het dempen van de steeds grotere verliezen bij de invoerheffingen. Chili heeft onlangs ook vrijhandelsakkoorden met de VS en Zuid-Korea ondertekend.

Het netto-effect van de vrijhandelsakkoorden is nu nog niet te becijferen - de voorstanders gaan ervan uit dat Chili er voordeel bij zal doen doordat de export stijgt en er meer buitenlandse investeringen worden aangetrokken. De Chileense vakbonden zijn daar nog niet zo zeker van. Ze verwijten de regering ook dat ze vooral de indirecte belastingen optrekt en daarbij dan nog bepaalde producenten ontziet. Aanvankelijk had de regering ook voorgesteld de accijnzen op wijn en de nationale sterke drank pisco op te trekken, maar dat plan werd opgeborgen na kritiek van de producenten daarvan. In plaats daarvan werd dan maar beslist de BTW-voet met een heel in plaats van met een half punt te verhogen. De vakbonden en niet-gouvernementele organisaties hadden ervoor gepleit grote bedrijven en rijke Chilen zwaarder te belasten.

In elk geval zal Chili steeds meer geld moeten halen uit belastingen naarmate de opbrengsten van importheffingen teruglopen. Volgens de Handelskamer van Santiago bedroeg de gemiddelde importheffing in Chili in april nog drie procent, een historisch minimum. Naarmate de handelsakkoorden met Europa, de VS en Zuid-Korea worden uitgevoerd, zal dat gemiddelde dalen tot 2,8 procent eind dit jaar, twee procent in 2004 en 1,9 procent in 2005.