VS financieren hervormers in Egypte

De Amerikaanse ambassadeur in Egypte, David Welch, zegt dat de Egyptische regering heeft ingestemd met de steun aan de zes organisaties. Toch is het initiatief omstreden. De voorzitter van het Egyptische parlement, Fathi Sorour, verklaarde onlangs dat de volksvertegenwoordiging een verbod wil op buitenlandse inmenging in de verkiezingen. Het zou niet in de toekomst niet meer door de beugel kunnen dat politieke partijen en ngo’s vanuit het buitenland geld krijgen om verkiezingscampagnes te financieren of om toe te kijken op de verkiezingen.

De VS hebben nooit eerder direct steun verleend aan Egyptische organisaties die verandering willen brengen in de huidige staatsorde in Egypte. USAID, de Amerikaanse overheidsinstelling voor ontwikkelingshulp, heeft de voorbije vijf jaar wel niet-gouvernementele organisaties in Egypte geholpen met financiële steun en opleidingen, maar die hielden zich bezig met commerciële activiteiten of met hulpverlening.

USAID heeft de begunstigde organisaties niet echt omzichtig uitgekozen. Eén van de geselecteerde instellingen is het Ibn Khaldoun Centrum voor Ontwikkelingsstudies. De stichter daarvan, Saad Eddin Ibrahim, heeft meer dan één jaar in de gevangenis gezeten omdat hij een onafhankelijk controlesysteem probeerde op te zetten om de verkiezingen in Egypte te volgen.

De officiële klacht tegen Ibrahim luidde dat hij geld had aanvaard van de Europese Unie zonder daarvoor toestemming te hebben, en dat hij die middelen had misbruikt. Het incident leidde tot een crisis in de relaties tussen de VS en Egypte. Na twee opgemerkte processen werd Ibrahim in 2003 vrijgesproken. Eind vorig jaar verklaarde Ibrahim dat zijn centrum van plan is toe te kijken op de parlements- en presidentsverkiezingen van 2005, wat daar ook de juridische gevolgen van zijn. Ibrahim zei ook nog dat hij het bij de presidentsverkiezingen tegen president Hosni Moebarak wil opnemen.

De vijf organisaties die samen met het Ibn Khaldun Centrum delen in de Amerikaanse steun, werken rond democratisering, burgerrechten, sociale ontwikkeling en de rechten van vrouwen. De projecten waaraan ze het geld uit de VS moeten besteden, zijn gericht op transparante verkiezingen, de rechten van de kiezers, interne democratisering bij de politieke partijen in Egypte, de vorming van toekomstige leiders en participatie van plaatselijke gemeenschappen als een wapen tegen het terrorisme.

De Egyptische politiek is in beweging, maar het is nog onduidelijk hoe snel en hoe ver de hervormingen zullen gaan. President Moebarak heeft eind februari aangekondigd dat hij de grondwet zal laten wijzigen om bij de komende presidentsverkiezingen in september verscheidene kandidaten toe te laten. De 76-jarige Moebarak moest de voorbije 24 jaar nooit tegenkandidaten dulden.

Fathi Sorour, de parlementsvoorzitter die de buitenlandse invloeden op het politieke proces in Egypte wil indammen, is één van de belangrijkste architecten van de geplande grondwetswijziging die de verkiezingen vrijer moet maken.

Volgens VS-ambasadeur Welch heeft de steun aan de zes organisaties niets te maken met de arrestatie van Ayman Nour, de leider van de partij Morgen die kan uitgroeien tot een geduchte tegenstander van president Moebarak. Nour, een volksvertegenwoordiger, werd eind januari gearresteerd op verdenking van schriftvervalsing. Hij zou gesjoemeld hebben met handtekeningen onder het verzoekschrift om zijn partij te laten registreren. Op 14 maart kwam hij op borgtocht vrij. De Amerikaanse buitenlandminister Condoleezza Rice schrapte een bezoek aan Caïro na de arrestatie van Nour, maar de Amerikaanse regering zegt dat er geen verband was.

De Amerikaanse steun aan de zes organisaties kadert in het Greater Middle East Partnership Initiative (MEPI) van de Amerikaanse president George W. Bush. De Amerikaanse regering hoopt zoveel mogelijk landen in het Midden-Oosten op weg te zetten naar democratisering en economische liberalisering. Vrijhandelsverdragen zijn één instrument daarvoor, steun aan de voorstanders van democratische hervormingen een ander. (PD/MM)