VS hanteren salamitactiek tegen generica in Latijns-Amerika

De Amerikaanse handelsminister Robert Zoellick ontmoet zijn collega’s uit Costa Rica, El Salvador, Guatemala, Honduras en Nicaragua deze week voor de slotbesprekingen over de vrijhandelszone. Het CAFTA-akkoord wil tarieven en andere handelsbeperkingen afbouwen voor landbouwproducten, industriegoederen,diensten, investeringen en tegelijk de intellectuele eigendomsrechten internationaal beschermen.

Volgens Artsen zonder Grenzen wil de ontwerptekst wat betreft geneesmiddelen minder ver gaan dan het geneesmiddelenakkoord van de Wereldhandelsorganisatie (WHO), dat onder bepaalde voorwaarden toelaat dat arme landen patentvrije of generische geneesmiddelen importeren of produceren. Volgens AzG zal CAFTA ervoor zorgen dat de Centraal-Amerikaanse regeringen in de toekomst dure merkproducten kopen om aids te bestrijden. Dat is nu nog steeds het geval. Honduras bijvoorbeeld, betaalt 850 dollar per aidspatiënt per jaar, ongeveer het dubbele van wat AzG uitgeeft aan generische equivalenten. Het prijsverschil gaat naar de Amerikaanse farma-reuzen.

Er bestaat ook bezorgdheid over drastische beperkingen op het systeem van
verplichte licenties. Die geven regeringen of bedrijven een gepatenteerd geneesmiddel te laten produceren mits een kleine vergoeding aan de producent. Het CAFTA-akkoord wil producenten van generica ook verplichten enkele dure tests uit te voeren alvorens toegang te krijgen tot de geneesmiddelen markt. De bedrijven kunnen die test niet betalen en moeten vijf jaar wachten voor ze gebruik kunnen maken van de testresultaten van merkproducenten. Op die manier duurt het opnieuw jaren voor generica op de markt komen.

We hebben de indruk dat de regering van president Bush binnen CAFTA nogal
agressief nieuwe regels voor intellectuele eigendomsrechten probeert door te
drukken, zegt Asia Russell van Health GAP, een Amerikaanse ngo die zich
inzet voor toegang tot goedkope aidsmedicatie. Hogere prijzen en een
uitstel van competitie door generica bemoeilijken de toegang tot medicatie.

Gezondheids-ngo’s zien in de strategie van Washington een poging de
handelsregels om te buigen in het voordeel van de geneesmiddelenindustrie.
Tegelijk wordt het voor regeringen in ontwikkelingslanden moeilijker om het
milieu en de volksgezondheid te beschermen. Nadat een ministerconferentie in
het kader van de pan-Amerikaanse handelsorganisatie verleden maand in Miami
niet het verhoopte resultaat opleverde, hebben de VS zich opnieuw op
bilaterale en regionale verdragen gestort.

De VS verlaten de Wereldhandelsorganisatie en andere forums voor
onderhandelingen waarin ze betere kansen hebben om de toegang tot generische
geneesmiddelen te beperken, stelt Robert Weissman van Esential Action, een
waakhond inzake bedrijfsethiek. Bij de CAFTA-onderhandelingen lijkt die
strategie alvast te werken. De VS kondigden in Miami ook nieuwe bilaterale
contacten aan met Colombia, Peru, Ecuador en Bolivia.