VS verhogen druk op Honduras

“Het ministerie van Buitenlandse Zaken onderzoekt momenteel de diplomatieke visa van leden van het de facto regime in Honduras en de visa van hun familieleden” zei woordvoerder Ian Kelly dinsdag. “We hebben al visa ingetrokken voor vier dergelijke personen, die hun visa kregen omwille van hun positie in Honduras voor 28 juni, maar die nu deel uitmaken van het de facto regime.”
Het ministerie wilde niet zeggen wie de vier hooggeplaatsten zijn, maar volgens verschillende bronnen gaat het onder meer om Tomas Arita van het Hooggerechtshof, die het arrestatiebevel tegen Zelaya ondertekend zou hebben, en Jose Alfredo Saavedra, voorzitter van het Nationaal Congres dat Roberto Micheletti als interimpresident verkoos.
Activisten in de VS, die al weken oproepen tot een hardere aanpak van het regime van Micheletti, zijn blij met de beslissing. “Dit is een ongelooflijk belangrijke stap”, zegt Vicki Gass, een deskundige van het Washington Office on Latin America (WOLA). “Het herinnert het regime eraan dat een staatsgreep onacceptabel blijft en dat ze Zelaya opnieuw in het zadel moeten helpen om tot een bredere oplossing te komen. Dit zal op zich niet genoeg zijn, maar ik denk dat het de zaken in Honduras flink dooreen kan schudden, waar er nu al tekenen zijn van spanningen binnen het regime.”
Gass refereert daarmee onder meer naar een verklaring die het voorbije weekend verscheen op de website van het Hondurese leger. Daarin verklaarde de legertop haar steun voor het zogenaamde “San José”-akkoord, dat voorgesteld is door de Costa Ricaanse president Oscar Arias na onderhandelingen met de delegaties van Zelaya en Micheletti. Volgens het voorstel zou Zelaya onmiddellijk terug aan de macht komen, in ruil voor beperkingen van zijn macht tot het einde van zijn ambtstermijn in januari.
Toch was de terugkeer van Zelaya – het eerste punt van het San José-akkoord – expliciet verworpen door de opperbevelhebber van het Hondurese leger, generaal Romeo Vasquez Velasquez in een interview met de BBC. De verklaring op de website bleek opgesteld door twee kolonels.

Visa

Het intrekken van de visa is de eerste concrete stap door de Verenigde Staten sinds de week na de coup, toen voor 20 miljoen dollar aan militaire en economische steun voor de Hondurese regering in de ijskast werd gestopt.
De intrekking komt er net op het moment dat vier internationale merken, Adidas, Nike, Gap en Knights Apparel, een brief schreven naar de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken waarin ze opriepen om de democratie in Honduras te herstellen.
“We willen in dit interne conflict geen partij steunen”, schreven de vier firma’s. “Maar we vinden toch dat het nodig is om ons in dit geval te scharen achter de president van de VS, de regeringen van de landen in de Amerika’s, de Organisatie van Amerikaanse Staten, de Algemene Vergadering van de VN en de Europese Unie in een oproep om de democratie in Honduras te herstellen.”
Washington is er ook voorstander van om grote internationale leningen aan Honduras op te schorten, zoals leningen van de Wereldbank en van de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank. Op die manier kunnen de zakenelites in het land onder druk gezet worden. Die worden als een van de voornaamste krachten achter de coup gezien.

Volhardend

Toch lijkt het er tot nog toe op dat Micheletti zich ingraaft, ook al ging Zelaya in op de toegevingen die Arias hem gevraagd had. Mede daardoor werd de roep van de OAS-leden, pro-democratische groeperingen in de VS en Zelaya zelf steeds luider aan het adres van de Amerikaanse regering om bijkomende stappen te nemen.
Duidelijke boodschap
“Dit zijn erg gerichte maatregelen die de duidelijke boodschap sturen dat er een oplossing moet komen”, zegt Michael Shifter van de Inter-American Dialogue (IAD), een invloedrijke denktank in Washington. “De regering had er duidelijk niet gerekend dat ze met Honduras zouden moeten omgaan als grote test voor hun Latijns-Amerikaans beleid, en ze willen dit niet laten aanslepen, dus voeren ze de druk op.”
Net als Gass is Shifter echter sceptisch dat deze stap genoeg zal zijn om Micheletti en zijn achterban te overtuigen om het San José-akkoord te aanvaarden. “De VS, de OAS en de internationale gemeenschap hebben de verbittering onderschat die heerst binnen het regime ten opzichte van Zelaya, en Zelaya zelf heeft niet veel geholpen door zijn gedrag.”
Shifter refereert daarmee aan Zalaya’s vroege poging om terug te keren naar Tegucigalpa aan boord van een Venezolaans vliegtuig, en zijn korte terugkeer over de Nicaraguaanse grens vorig weekend, die de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton als “roekeloos” afdeed.

Lastig parket

Dergelijk gedrag maakt het de Amerikaanse regering lastig om Zelaya echt voluit te steunen. Het ministerie van Buitenlandse Zaken wees zijn vraag om een ontmoeting met Clinton in Washington af, hoewel hij wel welkom was om te praten met andere hooggeplaatste vertegenwoordigers.
“Het probleem is dat Obama zwaar onder vuur ligt van de Republikeinen over dit thema, en hij ziet het niet zitten om de politieke prijs te betalen als Zelaya terug aan de macht is”, zegt Shifter. “Ze willen dit zo snel mogelijk opgelost zien, ja, maar ze willen niet degene zijn die Zelaya’s terugkeer forceren, omdat ze niet weten hoe het daarna zal verlopen.”
De Republikeinen, waaronder voormalige raadgevers van president George W. Bush, voeren aan dat met Zelaya een groot gevaar voor de democratie vertrokken is. De coup heeft Honduras volgens hen gered van een populistische dictator genre Hugo Chávez in Venezuela, of de broers Castro in Cuba.