Walviscontroverse wordt ruig

“Wat de Japanse walvisvaarders doen, is illegaal volgens het Wereldnatuurhandvest van de Verenigde Naties”, zegt Paul Watson, de stichter van de Sea Shepherd Conservation Society. “Persoonlijk vind ik ook dat het neerkomt op moord”, zegt de milieuactivist. Watson gaat er prat op de voorbije twintig jaar tien walvisschepen gekelderd te hebben.

Twee schepen van de Sea Shepherds (“de Zeeherders”) zullen de komende dagen met hulp van een helikopter en een ultralicht vliegtuigje de jacht openen op de Japanse walvisvaarders. Ook Greenpeace werpt twee schepen in de strijd om na te gaan wat de Japanse walvisvloot uitspookt en om zoveel mogelijk in de weg te varen.

Japan zegt dat het 935 dwergvinvissen en tien gewone vinvissen aan wal wil brengen voor wetenschappelijke doeleinden. Op die manier omzeilt het land een in 1986 ingesteld internationaal verbod op commerciële walvisvangst. Het grootste deel van de Zuidelijke Oceaan is overigens door de internationale gemeenschap uitgeroepen tot walvisreservaat.

‘We doen het voor de wetenschap’ is een argument dat buiten Japan weinig indruk maakt. “Vaak kunnen er niet genoeg exemplaren worden bovengehaald om ernstige wetenschappelijke vragen te beantwoorden”, zegt Bruce Mate van de Oregon State
University in de VS. “En het vlees van alle gevangen walvissen wordt uiteindelijk verkocht. Veel mensen zien de wetenschappelijke walvisvaart dan ook als een methode om de vraag naar walvisvlees niet te laten uitdoven zolang het moratorium van kracht blijft.”

Ironisch genoeg is het Japanse publiek niet bijzonder tuk op walvisvlees, zegt Beatriz Bugeda, directeur Latijns-Amerika van het Internationaal Fonds voor Dierenwelzijn. IJsland knoopte deze herfst in beperkte mate weer aan met de commerciële walvisvangst, en heeft nu volgens Bugeda diepvriezers vol walvisvlees die zelfs de Japanners niet willen.

“Er is geen markt voor walvisvlees. Walvissen zijn levend veel meer waard dan dood”, zegt Bugeda. Toeristen geven veel geld uit voor bootstochtjes waarbij ze walvissen te zien kunnen krijgen, vooral langs de westkust van Noord- en Zuid-Amerika. In Latijns-Amerika zit walvis kijken in de lift. Het is een erg belangrijke inkomstenbron geworden voor veel kustdorpen in Mexico en Chili, zeker op plaatsen waar de visserij achteruitgaat.

Dankzij het verbod op commerciële walvisvaart beginnen de bestanden van sommige walvissoorten langzaam weer aan te groeien. Maar de aantallen komen niet in de buurt van de vroegere pieken. Wetenschappers nemen aan dat er voor het begin van de grootschalige walvisvaart 1,5 miljoen bultruggen rondzwommen. Nu zijn er daar nog ongeveer 20.000 van over.

Van de dwergvinvis, een kleine walvis van zes tot zeven ton, zouden er in de Zuidelijke Oceaan 175.000 tot 200.000 exemplaren voorkomen, volgens de Japanners zelfs 750.000.