Walviskijken in Latijns-Amerika op zoek naar juiste evenwicht

“In 1978 bracht ik in een heel voorjaar 60 toeristen naar de plek waar je de zuidkapers (Eubalaena australis) kan zien. Nu zijn het er 60 in een uur”, zegt de Argentijnse zakenman Ricardo Orri, een van de pioniers van het walvistoerisme in Valdes, een schiereiland in het zuiden van Argentinië.
Argentinië is koploper in het walviskijken, met 244.432 toeristen in 2006. Daarna volgen Brazilië (228.946), Mexico (169.904) en Costa Rica (105.617). In dat laatste land is de sector het snelst aan het groeien. In de periode van 1998 tot 2006 groeide de activiteit met 11,3 procent, bijna vijf keer sneller dan het toerisme in het algemeen.

Duurzaam toerisme

”In de hele regio zijn er initiatieven om de kwaliteit van het aanbod te verbeteren en een duurzaam toerisme te promoten”, zegt Miguel Iniguez, een van de auteurs van een rapport dat natuurorganisaties presenteerden op de jongste bijeenkomst van de Internationale Walviscommissie (IWC).
Iñiguez denkt daarbij aan initiatieven om wetenschappelijk onderzoek naar de walvissoorten te financieren, de toeristische observatie beter te reguleren en de kustgemeenschappen beter op te leiden. In de periode 1998-2006 steeg het aantal kustgemeenschappen dat zich bezighoudt met walvistoerisme van 56 tot 91, in 18 landen.
In 2006 boekten zo’n 886.000 mensen een walvistoer en gaven daarbij 278 miljoen dollar uit. Dit jaar verwacht men meer dan een miljoen walviskijkers. Zelfs Bolivia, dat helemaal niet aan de kust grenst ,verdient geld met de observatie van de ‘bufeo’ (Inia boliviensis) een soort zoetwaterdolfijn in de Amazonerivier.
“In Costa Rica heeft het walvistoerisme de kustbewoners veel economische voordelen gebracht, net op het moment dat het slecht ging met de visserij wegens overexploitatie van de bestanden”, zegt Javier Rodríguez Fonseca, wetenschappelijk adviseur voor Costa Rica bij de IWC. In 2005 kwam er een wet om de sector te reguleren, maar die wordt niet altijd gerespecteerd.

Verstoorde rust

“Sommigen werken graag mee, anderen niet. Er is vaak veel druk om de toerist te behagen en dan brengen ze hem te dicht bij de walvissen”, zegt Rodriguez. De IWC maakt zich ook zorgen over het gebruik van vliegtuigjes en helikopters om de walvissen te benaderen. Als de walvissen teveel worden gestoord, bestaat de kans dat ze hun migratieroutes gaan verleggen. Costa Rica organiseert daarom workshops voor de walvistouroperators.
Uruguay is dan weer begonnen met een certificatieprogramma, dat ondernemers beloont die zich houden aan de milieuvoorschriften. Dit jaar kregen 32 bedrijven een certificaat, waaronder hotels, restaurants en touroperators.
De bekendste walvissen van het Zuid-Amerikaanse subcontinent zijn de blauwe vinvis (Balaenoptera musculus), die leeft in de Chileense wateren, de grijze walvis (Eschrichtius robustus) en de bultrug (Megaptera novaeangliae) in Belize, El Salvador, Guatemala en Mexico, en de zuidkaper (Eubalaena australis) voor de kusten van Argentinië, Brazilië en Uruguay.