Warme Noordpool zorgt voor sneeuwrecords in VS

Woensdagmiddag was in Chicago al een halve meter sneeuw gevallen, en er wordt nog meer sneeuw verwacht. In het grootste deel van de staat Illinois waren de wegen onberijdbaar. Nog veel andere deelstaten hebben te maken met extreem winterweer. In Ohio zaten woensdagochtend al 200.000 gezinnen zonder stroom, in New Jersy en Pennsylvania nog eens 50.000 gezinnen. De regio die getroffen werd door hevige sneeuwval, stormwind en ijsregen begint in het midden van de VS en strekt zich uit tot in het noordoosten van Canada, over een afstand van ruim 3000 kilometer.

Warme pool

In het noordpoolgebied was het in januari dan weer ongewoon mild – ruim 20 graden warmer dan normaal. “De eerste week van januari konden we nog varen”, zegt David Phillips, een klimatoloog van Environment Canada. Hij heeft het over Baffin Island, zo’n 2000 kilometer ten noorden van Montreal. Eigenlijk moet het daar nu 25 tot 35 graden vriezen, maar op sommige dagen in januari steeg het kwik tot boven het nulpunt. “Voor de tweede winter op een rij kunnen de mensen in het oosten van het poolgebied niet veilig op het ijs gaan om te jagen”, schrijft Phillips in een rapport.

De Noordpool warmt veel sneller op dan verwacht. Grote hoeveelheden warmer water stromen nu van de Atlantische Oceaan naar de Noordelijke IJszee en warmen die verder op, schreven onderzoekers vrijdag in het tijdschrift Science. De temperatuur van het water dat noordwaarts door de zee-engte tussen Groenland en Spitsbergen stroomt, bleef tweeduizend jaar vrijwel onveranderd, maar is de voorbije honderd jaar plots met twee graden Celsius omhooggeschoten, zegt Thomas Marchitto van het Instituut voor Arctisch en Alpijns Onderzoek van de Universiteit van Colorado.

Marchitto denkt dat het aan de klimaatverandering ligt. Meer dan 90 procent van de extra warmte die door het broeikaseffect in de atmosfeer gevangen wordt, gaat immers naar de oceanen. En blijkbaar wordt een deel van die warmte naar de Noordelijke IJszee gevoerd.

Poolijs weg

De voorbije jaren werd al duidelijk dat de poolkap elke zomer kleiner wordt. Sommige experts voorspellen dat het Noordpoolijs binnen vijf jaar zo goed als verdwenen zal zijn in augustus. Een paar jaar geleden dacht men nog dat dit ten vroegste rond 2060 het geval zou zijn.

Het is een enorme verandering, want de Noordelijke IJszee is veertien miljoen vierkante kilometer groot, bijna even groot als Rusland. De opwarming kan dramatische gevolgen hebben, want samen met de zuidelijke poolregio is de Noordpool een belangrijke determinant van het klimaat op aarde.

De wetenschappers zijn het er over eens dat de snelle opwarming van de Noordelijke IJszee het klimaatsysteem van de Aarde al veranderd heeft. Een van de gevolgen is dat Noord-Amerika en Europa meer sneeuw krijgen. Naarmate er meer poolijs smelt, is er een grotere oppervlakte water die de warmte van de zomerzon kan opslaan. Van oktober tot januari geeft dat deel van de Noordelijke IJszee die extra warmte weer vrij, in plaats van er zoals vroeger bevroren bij te liggen. Dat heeft de windpatronen op het noordelijke halfrond veranderd. Het gevolg is dat de poolregio relatief warm blijft, terwijl de gebieden ten zuiden daarvan kouder worden en meer sneeuw krijgen. In de toekomst kunnen koude winters met veel sneeuw dus de regel worden in Europa en het oosten van de VS.