Water blijft diep tussen tijger en draak

China en India vochten in 1962 een korte maar bloedige oorlog uit en stonden daarna jarenlang met getrokken messen tegenover elkaar. Pas eind de jaren 80 begonnen de relaties tussen de twee landen langzaam te verbeteren. Het argwaan is nog altijd erg groot, en de territoriale geschillen zijn nog lang niet opgelost. China ergert zich ook aan de Indiase steun voor de Tibetaanse onafhankelijkheidsbeweging.

De commerciële betrekkingen tussen China en India ontwikkelen zich wel snel, vaak tot de verrassing van beleidsmakers in de twee landen. In 1980 was de handel tussen de twee Aziatische reuzen 200 miljoen euro waard; dit jaar wordt waarschijnlijk de kaap van 15 miljard euro gerond en in 2009 is volgens experts van de Federatie van Indiase Kamers van Koophandel en Industrie (FICCI) 23 miljard euro haalbaar. Als de prognoses van de FICCI bevestigd worden, steekt China de VS voorbij als grootste handelspartner van India.

Maar ook de snel groeiende commerciële betrekkingen zorgen soms voor onvrede. De markt in de Indiase steden wordt al enkele jaren overspoeld met goedkope Chinese producten, van gloeilampen, speelgoed en kleren tot afbeeldingen van de hindoegoden. Indiase ondernemers klagen over oneerlijke concurrentie. Sommige Chinese handelswaar wordt via de slecht gecontroleerde grens met Nepal binnengesmokkeld, en Chinese producenten zouden ook bekende Indiase merken namaken en van valse etiketten voorzien.

Chinese ondernemers mopperen dan weer dat ze ondanks onklopbare offertes opzijgezet worden bij aanbestedingsprocedures voor grote projecten en openbare contracten. Strategische sectoren zijn nog altijd taboe voor Chinese ondernemers - de Indiase regering blokkeerde het voorbije jaar belangrijke Chinese investeringen in de telecommunicatie en de uitbouw van een zeehaven. De enge relaties tussen China en de Indiase aartsvijand Pakistan zitten daar zeker voor iets tussen.

Intussen klagen bedrijven in beide landen dat ze het soms moeilijk hebben om visa te krijgen voor medewerkers die commerciële missies moeten uitvoeren.

Ondanks al dat geweeklaag is de beginnende vervlechting van de twee economieën onmiskenbaar. Tientallen grote Chinese bedrijven hebben de voorbije jaren kantoren geopend in India. Het gaat onder meer om ingenieursbedrijven, producenten van machines, automakers, bedrijven uit de chemische sector en zijdeproducenten. De Chinese industrie krijgt politieke steun van de communistische partijen in India, die de Indiase minderheidsregering steunen.

Omgekeerd krijgen Indiase staalproducenten, fabrikanten van auto-onderdelen en bedrijven uit de informaticasector, de geneesmiddelenbranche en de chemische sector sinds de jaren 90 voet aan de grond in China. Dat proces zal waarschijnlijk nog versnellen. “Sinds China lid is geworden van de Wereldhandelsorganisatie, doen er zich immense kansen voor om joint ventures en andere vormen van commerciële samenwerking aan te gaan”, schrijven de auteurs van een rapport dat in opdracht van de FICCI werd gemaakt.

“Als de concurrenten van vandaag morgen gaan samenwerken, zal heel de wereld daar profijt bij doen”, zegt Rajesh Shukla, een onderzoeker van de Nationale Raad voor Toegepast Economisch Onderzoek in New Delhi.

India en China kunnen nog veel leren van elkaar, oordeelt Gilbert Etienne, een professor emeritus van het Instituut voor Internationale Studies in Genève. Dankzij zware openbare investeringen kreeg China de voorbije decennia een veel betere transport- en energie-infrastructuur dan India. De Chinese landbouw staat ook veel verder dan de Indiase. Maar anderzijds heeft India grote voordelen bij internationale expansie, vooral omdat veel meer Indiërs goed zijn in Engels. India gaat ook prat op zijn democratisch bestel.

De Indiase handelsexpert T. K. Bhaumik gelooft dat India een voorbeeld moet nemen aan de economische hervormingen in China. De Chinese leiders gaven private ondernemingen alle ruimte, maar vergaten de openbare sector niet.

De grote uitdaging van India is zijn export naar China te diversifiëren. De groei van de Indiase export naar China van de laatste jaren was vooral te danken aan de Chinese honger naar grondstoffen en petrochemische producten. Bijna 70 procent van de Indiase uitvoer naar China bestaat nu uit ertsen en plastic. Volgens het FICCI-rapport kan India in China ook doorbreken met producten als katoengaren, textiel, elektronische onderdelen, geneesmiddelen, IT-diensten, vis en zeevruchten, fruit en constructiemateriaal.