Wederzijds wantrouwen gijzelt vredesgesprekken Nepal - analyse

“Geen oorlog, maar ook geen vrede.” Zo vat het Engelstalig dagblad Nepali Times de toestand in het Himalaya-koninkrijk samen, goed anderhalve maand nadat in mei de tweede ronde onderhandelingen tussen de regering en de rebellen tot voorzichtig positieve resultaten leidden. Maar door enkele niet nagekomen beloften is het wederzijds wantrouwen weer zo toegenomen, dat een volgende ronde onderhandelingen alleszins uitgesteld en mogelijk zelfs afgeblazen wordt

De rebellen wagen zich aan een spelletje poker. Zij trachten de inzet van de onderhandelingen zo groot mogelijk te maken. Zondag sloten de rebellen hun zogeheten “contactbureau” in de hoofdstad Kathmandu. In dat huis konden de maoïsten onder regeringsbescherming vergaderen. Bharat Dungana, een vertegenwoordiger van de rebellen die ondertussen salonfähig genoeg is om als een soort “ambassadeur” het contactbureau te leiden, zegt dat het huis voor onbepaalde tijd wordt gesloten om “veiligheidsredenen”. Enkele dagen voordien waren enkele maoïstische onderhandelaars, waaronder de charismatische rebellenleider Baburam Bhattarai, de hoofdstad al ontvlucht.

De rebellen nemen het de regering kwalijk dat ze haar beloften niet nakomt. In ruil voor een staakt-het-vuren, dat in januari werd afgekondigd, beloofde de regering op 9 mei de vrijlating van vijf vooraanstaande rebellen en beloofde ze ook de militaire klopjacht op de maoïsten op een lager pitje te draaien. Maar anderhalve maand later zitten nog drie van de vijf leiders vast, en is het aantal militaire patrouilles binnen een straal van vijf kilometer rond de
kampen van de maoïsten niet verminderd.

De regering van haar kant staat onder zware druk van het Nepalese leger, dat zich van meet af aan tegen de akkoorden met de rebellen kantte. Het verzet was zo sterk dat de Nepalese koning Gyanendra zich begin juni verplicht zag premier Lokendra Bahadur Chand te ontslaan. De nieuwe premier, Surya Bahadur Thapa, schoof twee nieuwe onderhandelaars naar voren die zich al publiek tegen de mei-akkoorden hebben uitgesproken.

De regering probeert onder druk van het leger de akkoorden van mei te heronderhandelen; de rebellen willen eerst de volledige uitvoering ervan. Dat meningsverschil maakt een officiële derde ronde voorlopig onmogelijk.

Een vooraanstaand rebellenleider, Ram Bahadur Thapa, heeft al met geweld gedreigd als de regering de onderhandelingen niet opnieuw aanvat. Onder druk daarvan heeft de minister van Informatie de rebellen officieel uitgenodigd voor een derde ronde. Maar in die brief zijn weinig sporen terug te vinden van wat in mei werd overeengekomen.

De rebellen hebben de brief nog niet beantwoord. Niemand weet waar de kopstukken op dit ogenblik verblijven. Er zijn speculaties dat ze in het geheim vergaderen over hun strategie. Zaterdag kwam de regering voorzichtig over de brug met de melding dat de mei-akkoorden werden uitgevoerd als de rebellen mee aan tafel schuiven. Zondag werd echter het maoïstische huis in Kathmandu gesloten. De bevolking hoopt dat dit niet de stilte voor de storm wordt.