Weer onderzoek naar bomaanslag Buenos Aires van 1994

De Senaat keurde donderdag het memorandum van verstandhouding tussen Argentinië en Iran al goed, zij het met een nipte meerderheid. Deze week is het de beurt aan de Kamer van Volksvertegenwoordigers.

Volgens het memorandum mogen Iraniërs die van de aanslag verdacht worden in hun eigen land ondervraagd worden door de Argentijnse justitie. Er komt ook een internationale commissie van vijf juristen, die over de legitimiteit van de zaak moet oordelen, al zijn haar conclusies niet bindend.

Bij de aanslag in 1994 kwamen 85 mensen om en vielen meer dan 300 gewonden. Hij was gericht tegen de AMIA, een joods cultureel centrum.

Meteen werden Iraanse ambtenaren en diplomaten ervan verdacht de aanslag beraamd te hebben. De uitvoering zou het werk zijn geweest van de Libanese Hezbollah, met financiële steun van Iran.

Minister van Defensie

In november 2007 vaardigde Interpol een internationaal aanhoudingsbevel uit tegen vijf Iraniërs Ali Fallahijan, Mohsen Rezai, Ahmad Vahidi, Mohsen Rabbani en Ahmad Reza Asghari. Er stond ook een Libanees op de lijst, Imad Fayez Mughniyah, maar die werd in 2008 in Syrië vermoord.

Vahidi is momenteel minister van Defensie in Iran. Rezai is kandidaat voor de presidentsverkiezingen van juni.

Iran heeft zich altijd verzet tegen de uitlevering van de verdachten. Het verwierp ook een Argentijns voorstel om het proces in een ander land te laten plaatsvinden, naar analogie van het Lockerbie-proces, waar Libische verdachten in Nederland terechtstonden.

Valstrik van Iran

De Argentijnse president, Cristina Fernández, noemt het memorandum “een zeer belangrijke stap in de richting van een deblokkering van een zaak die volledig vast zit.”

De meeste oppositiepartijen en enkele joodse organisaties zijn tegen. Ze vrezen dat het om een valstrik gaat van Iran: het land zou ook de weinige vooruitgang die geboekt is teniet willen doen.

Familieleden van slachtoffers en mensenrechtenorganisatie Amnesty International zijn wel voor. Het memorandum is “een kans om gerechtigheid te laten geschieden en de slachtoffers van de AMIA-slag te vergoeden”, zegt Amnesty International in een persbericht.

Geen alternatief

De rol van de internationale juristencommissie baart experts zorgen. Het gaat om “een commissie die gaat oordelen of de bewijzen die de Argentijnse justitie verzamelt, relevant zijn of niet”, zegt Guillermo Jorge, hoogleraar rechten aan de Universiteit van San Andrés. Als dit verkeerd uitpakt, dan is er geen alternatief, zegt Jorge.

Volgens Iran wegen de bewijzen van Argentinië niet zwaar genoeg. Ze zijn gebaseerd op rapporten van buitenlandse inlichtingendiensten en getuigenissen van vermeende spijtoptanten, zegt Teheran. De Iraanse regering aanvaardde het memorandum net omdat er sprake is van die internationale commissie.

“Ook al kan de Argentijnse rechter haar conclusies naast zich neerleggen, de expertencommissie kan oordelen dat de bewijzen voldoende en solide zijn, en dat zal politiek wegen”, zegt Jorge. “Vervolgens zal de rechtbank de verklaringen evalueren en bepalen of er een beschuldiging komt of niet. Dat zou een vooruitgang zijn in de zaak.”