“Wereld maakte beloftes voor schoon drinkwater niet waar” (VN)

‘‘De situatie is grimmig’’, zei Berge Brende, de Noorse minister van Milieu en voorzitter van de VN-commissie, tijdens de commissiebijeenkomst die de voortgang sinds de wereldtop in Johannesburg (WSSD) evalueert. Brende schat dat er per jaar drie tot vijf miljoen mensen in armere landen sterven aan ziekten die het gevolg zijn van slecht water. Volgens het VN- Ontwikkelingsprogramma leeft een miljard mensen in rampzalige armoede, zonder toegang tot schoon en veilig drinkwater. De top in Johannesburg had zich tot doel gesteld dit aantal mensen in 2015 gehalveerd te hebben. Dit zou bereikt moeten worden door technische kennis over te dragen, met aanvullende hulpbronnen en door het in opbouwen van een gezonde milieu-infrastructuur in de armere landen.

Volgens VN-ambtenaren komt het gebrek aan vooruitgang vooral door geldgebrek. Wereldwijd wordt nu ruim 13 miljard euro geïnvesteerd. ‘‘De wereld moet meer dan het dubbele investeren om de doelen te bereiken’’, zegt José Antonio Ocampo, onder-secretaris-generaal voor economische en sociale zaken.

Deskundigen op de commissiebijeenkomst benadrukken dat de rijkere landen meer moeten bijdragen. Veel armere landen kunnen zelf de problemen niet oplossen. Het lijkt er echter niet op dat de meeste Westerse landen daar erg toe bereid zijn. Sommige hebben hun budget voor ontwikkelingshulp gehalveerd. Zij redeneren dat de armere landen zelf verantwoordelijk zijn voor armoede en de afkalving van het milieu, omdat zij geen eind hebben gemaakt aan de corruptie.

Sommige landen stellen privatisering voor als sleutel naar een goede verdeling van water. Veel organisaties en regeringsleiders uit de Derde Wereld voelen daar weinig voor.

De Europese Unie heeft een voorstel aangenomen om een kleine miljard euro toe te wijzen aan de 77 ACP-landen, een groep voormalige Europese kolonies in Afrika, de Cariben en Azië. Veertig van deze landen, door de VN aangewezen als ‘minst ontwikkelde naties’, zijn zwaar afhankelijk van Europese hulp. Een consortium van maatschappelijke organisaties onder leiding van het Afrikaans-Europese Fait and Justice Netwerk zet de EU onder druk om ervoor te zorgen dat dit de privatisering van water in ontwikkelingslanden niet zal versterken. Milieuactivisten zijn blij met het initiatief. Wel benadrukken zij dat de EU het accent moet leggen op capaciteitsopbouw en niet op infrastructuur of aanmoediging van privé-investeringen.

Tegenstanders van privatisering benadrukken dat water niet als een economisch goed moet worden beschouwd, maar als een mensenrecht. Volgens recent onderzoek in twintig landen door het Canadese GlobeScan Research twijfelt een meerderheid er aan of privatisering wel een oplossing is voor een betere waterdistributie. 84 procent vindt dat schoon drinkwater een mensenrecht zou moeten zijn.

Volgens Ian Johnson, vice-president van de Wereldbank op het gebied van duurzame ontwikkeling, is een combinatie van privatisering en watermanagement door de staat de bester oplossing. “De wereld moet die uiterste ideologische oplossingen loslaten.”