"Wereldbank speelt dubbel spel in koolstofmarkten"

“De wereldbank verdient twee keer”, zegt Janet Redman, onderzoekster aan het Institute for Policy Studies in New York, “Een keer met projecten die bijdragen tot de klimaatcrisis, en dan nog eens door het probleem zogezegd op te lossen met de handel in emissierechten.” De internationale handel in emissierechten maakt het voor rijke landen mogelijk hun verplichtingen onder het Kyotoprotocol na te komen door te investeren in projecten die de uitstoot van broeikasgassen verminderen in arme landen.

De Wereldbank heeft in de periode van 2005 tot 2007 1,5 miljard dollar (947 miljoen euro) geleend aan bedrijven die investeren in fossiele brandstoffen: gas, olie of steenkool. Klimaatwetenschappers zijn het er intussen over eens dat precies het gebruik van die brandstoffen verminderd moet worden om een rampscenario te vermijden.

Tegelijk beheert de Wereldbank een tiental fondsen voor landen die emissierechten willen verwerven door de energiesector in arme landen duurzamer te maken. Volgens het rapport bestaat die koolstofportefeuille voor 80 procent uit projecten in de steenkoolsector, de chemische industrie en de staalsector.

“De Bank financiert in arm land A in een project met fossiele brandstoffen”, verduidelijkt Dephane Wysham, co-auteur van de studie. “Rijk land B vraagt de Wereldbank om koolstofkredieten om zijn internationale verplichtingen te kunnen nakomen. De Bank biedt rijk land B emissiekredieten aan tegen een prijs waarvoor het zelf nooit zoveel uitstoot had kunnen verminderen. Een deel van het geld gaat naar het arme land A, voor investeringen om het project met fossiele brandstoffen wat schoner te maken.”

De Bank krijgt haar aandeel van 13 procent, en iedereen is tevreden”, besluit Wysham. Volgens het rapport is de Wereldbank allerminst een “eerlijke tussenhandelaar” op de koolstofmarkten: “Er bestaat weinig transparantie rond de koolstofkredieten en de Bank brengt vooral niet in rekening hoeveel emissie ze eigenlijk veroorzaak met haar leningen.”

Steenkoolcentrale

Een van voorbeelden uit het rapport is de financiering van een steenkoolcentrale in de stad Mundra in de Indiase deelstaat Gujarat. Het complex met een vermogen van 800 megawatt kost 4,14 miljard dollar (2,6 miljard euro) en is eigendom van de Indiase industriereus Tata Group. Tata Motors, een onderdeel van die groep, legde onlangs 2,3 miljard dollar op tafel om de luxemerken Jaguar en Landrover over te kopen van Ford. “Je kan je afvragen hoeveel geld Tata eigenlijk nodig heeft van de Wereldbank”, zegt Wysham

De centrale van Mundra wordt de derdegrootste uitstoter van broeikasgassen in India. Toch gaat de Wereldbank op basis van dit project emissiekredieten aanbieden, omwille van ‘klimaatvriendelijke’ design van de kolenbrander.

“Op deze bizarre markt krijgt rijk land B emissiekredieten omdat het een van de rijkste multinationals helpt zijn uitstoot te verminderen, zolang dat gebeurt in een arm land”, zegt Wysham. Volgens het rapport wil de Wereldbank zijn invloed in de koolstofmarkten nog vergroten, onder meer door te investeren in grootschalige bosbouwprojecten op gronden waarop nu aan kleine boeren aan het werk zijn.

“Het gezag dat de Wereldbank heeft over de koolstoffondsen gaat in tegen de akkoorden van Bali”, zegt Redman. De handel in emissiekredieten wordt volgens haar beter toevertrouwd aan de VN-Raamconventie over Klimaatverandering (UNFCCC).