Wereldbank zoek synergieën in strijd tegen armoede en klimaatverandering

Maatregelen die arme landen minder kwetsbaar maken voor klimaatverandering, zijn meestal ook goed voor de armoedebestrijding, en vice versa. “Economische en sociale ontwikkeling is de beste manier om landen te wapenen tegen klimaatproblemen”, zo schrijven Wereldbank en IMF in hun jaarlijkse Global Monitoring Report over de vooruitgang op weg naar de Millenniumdoelen van de Verenigde Naties.

Het gros van de doelstellingen voor armoedebestrijding die de wereld in 2000 beloofde te zullen realiseren in 2015 wordt niet gehaald, zo stelt het rapport vast. Dat geldt in het bijzonder voor de doelstelling om het aandeel mensen met honger te halveren tegen 2015, een “vergeten doelstelling”, aldus de Wereldbank. Deze mislukking zorgt er mee voor dat ook de doelstellingen voor de vermindering van moeder- en kindersterfte worden gemist en dat het bijzonder moeilijk wordt om alle kinderen tegen 2015 naar de lagere school te sturen.

De problemen zijn het grootst in zwart Afrika en Zuid-Azië, die naast zowat alle Millenniumdoelen dreigen te grijpen. Zuid-Azië zal er waarschijnlijk wel in slagen – net als de wereld in zijn geheel – het aandeel mensen onder de armoedegrens te halveren, dankzij de spectaculaire economische groeicijfers in India en China.

Toch blijven het IMF en de Wereldbank geloven dat de meeste Millenniumdoelen te realiseren zijn en presenteren ze daarvoor een soort actieplan in zes punten. Op het lijstje staan enkele liberale recepten zoals het vrijmaken van de handel in landbouwproducten en het promoten van de economische groei. “Om een verschil te maken in de armoedebestrijding moeten ontwikkelingslanden hun economie met zeven procent per jaar doen groeien”, zegt het rapport.

Daarnaast manen beide instellingen de rijke donorlanden aan om dieper in de geldbuidel te tasten voor ontwikkelingshulp, vooral voor investeringen in gezondheidszorg en onderwijs. De OESO maakte vrijdag bekend dat de internationale officiële ontwikkelingshulp in 2007 stagneerde rond 103,7 miljard dollar ,terwijl de rijke landen hebben beloofd tegen 2010 vijftig miljard meer te geven.

Twee vliegen in één klap

Tenslotte roept de Wereldbank op om synergieën te vinden tussen maatregelen om de armoede te bestrijden en om arme landen minder kwetsbaar te maken voor klimaatproblemen. In de jaren negentig was het al zo dat in ontwikkelingslanden elk jaar 200 miljoen mensen te kampen hebben klimaatgerelateerde natuurrampen, tegenover slechts één miljoen in rijke landen.

“Het feit dat ontwikkelingslanden economisch erg afhankelijk zijn van landbouw en natuurlijke grondstoffen, maakt hen kwetsbaarder voor de impact van klimaatverandering en de armoede in de landen maakt het voor de bevolking moeilijker om zich aan te passen”, schrijft de Wereldbank. “Ontwikkeling is de beste aanpassingsstrategie: door de economie te diversifiëren, de infrastructuur te versterken en klimaatgevoelige ziektes als malaria en diarree aan te pakken.”

Als voorbeeld haalt het rapport zwart Afrika aan, de regio waar milieuproblemen zoals gebrekkige toegang tot water en schone energie het zwaarst wegen op de gemiddelde levensduur. In Congo, Tanzania en Ethiopië halen de mensen negentig procent van hun energie uit houtvuurtjes, wat tot ademhalingsproblemen leidt. Op het platteland heeft 92 procent geen toegang tot elektriciteit. 44 procent van de mensen heeft geen toegang tot zuiver water en 63 procent niet tot adequaat sanitair.

Investeringen in schone energie en proper water zijn goed voor het klimaat en voor de ontwikkeling. Arme landen kunnen niet gewoon “eerst groeien en dan pas de boel schoonmaken.” Daarom is het ook belangrijk dat inkomsten uit de mijnbouw op een duurzame manier worden geherinvesteerd in plaats van simpelweg opgesoupeerd, wat de Bank nog eens het belang van transparantie en goed bestuur doet benadrukken.

Verder pleit het rapport voor de introductie van resistentere landbouwgewassen en een soort van “klimaatverzekering” voor Afrikaanse boeren, die hen automatisch uitbetaalt als er meteorologische drempelwaarden worden overschreden. Ook zouden de bosrijke landen op de internationale koolstofmarkt krediet moeten kunnen krijgen voor projecten die de ontbossing tegengaan. Tussen 1990 en 2005 verloor zwart Afrika negen procent van zijn bosoppervlakte.

De Wereldbank ziet in Afrika niet alleen klimaatproblemen, maar ook kansen. Van de 35 landen met het grootst potentieel inzake energie liggen er 17 in Afrika ten zuiden van de Sahara, met name in de Sahellanden.