Wereldwijde meningen over Navo-top

Nieuwe koers

‘We zullen een nieuwe Navo creëren, een Navo die is aangepast aan de noden van de 21ste eeuw’, zei Navo-leider Anders Fogh Rasmussen volgens de Washington Post over de afgelopen Navo-top. Amerikaans president Obama bevestigde dat in de New York Times: ‘Het is onze taak om onze alliantie nieuw leven in te blazen en om de komende decennia veiligheid en welvaart te waarborgen.’ De Navo werd zestig jaar geleden opgericht om de communistische dreiging van de Sovjet-Unie af te wenden tijdens de Koude Oorlog. De rol van de Navo in de hedendaagse context stond dus hoog op de agenda van de top in Lissabon op 19 en 20 november.

De Navo-landen stemden op de eerste dag van de top in met een nieuw strategisch concept. De nieuwe Navo of Navo 3.0 zal focussen op de strijd tegen terrorisme en piraterij, de relatie met Rusland, de missie in Afghanistan, de dreiging van een Iraanse raketaanval en de uitbouw van een rakettenschild. Ook cyberterrorisme en chemische wapens komen aan bod.

Bondgenoot Rusland

Eén van de genodigden op de Navo-top was Russisch president Dmitry Medvedev. ‘De tijd is aangebroken om samen te werken’, zei Rasmussen volgens de Moscow Times. Die krant bekijkt Rasmussens woorden echter met enige achterdocht. ‘President Medvedev moet zich voorbereiden op ongewoon gevlei van de leiders van de alliantie’, luidde het bij de aanvang van de top.

De Moscow Times gaat ervan uit dat Medvedev de top bijwoonde om met eigen oren te horen welke plannen de Navo heeft. Zo kan Moskou gemakkelijker een standpunt innemen. Moscow News suggereert dat Medvedev afstand wil nemen van eerste minister Vladimir Poetin. Volgend jaar vinden in Rusland presidentsverkiezingen plaats en Medvedev zou willen tonen dat hij de man is om zaken te doen met het Westen.

Andrey Klimov, voorzitter van de Commissie Internationale Zaken in het Russische parlement, geloofde niet dat de Navo haar relatie met Rusland zal kunnen herstellen. Tegen de zin van Rusland is de Navo tussengekomen in in Kosovo in 1999 en in Georgië in 2008. In de Moscow Times geeft hij aan dat de relatie daardoor nog steeds troebel is. Volgens de Georgian Times zegt ook Medvedev dat. ‘Al is dat geen struikelsteen voor een betere samenwerking met de Navo’, aldus Medvedev.

Medvedev zelf noemde de top na afloop een belangrijke stap in de uitbouw van een productieve, volwassen relatie tussen Rusland en de Navo. Volgens de Moscow Times uitte hij wel zijn onzekerheid over hoe de samenwerking precies zal verlopen. Medvedev wijst er in die krant en in Russia Today op dat de Navo en Rusland elkaar als gelijken moeten behandelen. De samenwerking kan enkel slagen als alle partijen elkaar alle nodige informatie geven en als Rusland mee kan beslissen over operaties waarbij het betrokken is. Op het einde van de top ondertekenden Medvedev en de vertegenwoordigers van de Navo-landen een gezamenlijke verklaring die hun samenwerking verduidelijkt.

Afghanistan na 2014

Een ander belangrijk agendapunt van de top was de Navo-missie in Afghanistan. De president van Afghanistan, Hamid Karzai was op de top aanwezig. Karzai en Rasmussen tekenden aan het einde van de top een akkoord over de terugtrekking van de Navo-troepen uit Afghanistan. Laurence Lee, de Londense correspondent van Al Jazeera, was er zeker van dat de Navo zou beslissen eerst uit de rustiger gebieden te vertrekken en dan pas uit de probleemgebieden. Hij dacht bovendien dat de Navo geen precieze informatie zou vrijgeven om de Taliban niet overbodig te informeren. Het uiteindelijke akkoord voorziet in een geleidelijke terugtrekking tegen eind 2014.

Volgens de Daily Outlook Afghanistan en de New York Times wil de Navo Afghaanse troepen blijven opleiden en steunen na 2014. Rasmussen ziet de Navo-troepen dan niet langer in een gevechtsrol. De Verenigde Staten zouden dat anders zien. Afghan Voice Agency schrijft dat Amerikaans minister van defensie Robert Gates verwijst naar het voorbeeld van Irak, maar verder vaag blijft over de verplichtingen van de troepen die na 2014 in Afghanistan blijven. Obama merkt in de New York Times op dat de situatie na 2014 niet te voorspellen valt.

De Taliban vindt dat de terugtrekking tegen 2014 erop wijst dat de Navo heeft gefaald haar leden te overtuigen van verdere militaire acties in Afghanistan. Dat schrijft de Iran Daily. ‘De voorbije negen jaar hebben de aanvallende troepen geen bestuurssysteem kunnen vestigen in Kaboel en dat zullen ze ook nooit kunnen.’, zo klinkt het bij de Taliban. Verder meldt Afghan Voice Agency dat de Taliban de troepen voor 2014 uit Afghanistan wil zien vertrekken. Volgens het Taliban-regime zullen er tot dan onnodige en tragische gevechten blijven plaatsvinden.

‘Navo kan Iran niets maken’

Verder wil de Navo zich beschermen tegen vijandige raketaanvallen. In haar nieuw strategisch concept zegt de Navo niets over de oorsprong van die mogelijke aanvallen. Sarkozy liet daar echter geen twijfel over en verklaarde dat de dreiging uit Iran komt. Dat schrijft Le Monde. Voor de top reageerde Iraans president Mahmoud Ahmadinejad gelaten tegenover de Islamic Republic News Agency, het officiële nieuwsagentschap van Iran. ‘De beslissingen van de Navo kunnen Iran niets schelen’, klonk het.

De Islamic Republic News Agency laat Midden Oosten-kenner Peter Eyre aan het woord. Hij insinueert dat het rakettenschild tegen Rusland is gericht en dat er nooit een dreiging vanuit Iran is geweest. Die krant citeert ook de Britse vredesactiviste Lindsay German die zegt dat de Verenigde Staten het rakettenschild willen om Europa militair te controleren.

Jagen op konijnen

Oorspronkelijk zou de alliantie een rakettenschild bouwen in Polen en Tsjechië. Rusland kantte zich daar fel tegen. Obama pleitte vervolgens voor een flexibeler systeem waarvan het duidelijk is dat het niet tegen Rusland is gericht. Veel kranten citeren Russisch Navo-ambassadeur Dmitry Rogozin, die aan de vooravond van de top liet merken dat hij niet gelooft in de goede bedoelingen van de Navo. ‘De Navo-jagers nodigen de Russische beer uit om te gaan jagen op konijnen. Maar de beer verstaat het niet: waarom zijn er geweren om op beren te jagen op hem gericht?’, zei hij.

Alexander Konovalov, hoofd van het Russische Instituut voor Strategische Beslissingen zei in de Moscow Times dat de Navo en Rusland voorlopig een heel andere kijk hebben op de dreiging uit Iran. De Navo denkt dat er een onmiddellijke dreiging is, terwijl het volgens Rusland nog jaren zou duren voor Iran lange-afstandsraketten kan ontwikkelen. Medvedev ging nochtans wel akkoord met de uitbouw van een rakettenschild. Al gaf hij volgens de Moscow Times toe dat de Navo en Rusland het nog over veel details eens moeten geraken.