“Westen blind voor mensenrechtenschendingen Wit-Rusland”

We weten uit ervaring dat parlementsleden in oudere EU-lidstaten, zoals Italië of Frankrijk, opvallend slecht op de hoogte zijn van Wit-Rusland, zegt Milan Mic van de Stichting Pontis in Slovakije, die projecten uitvoert om de situatie in Wit-Rusland onder de aandacht te brengen. Het Westen moet meer doen.

We zouden graag zien dat meer landen protesteren, zegt ook Mirella Tanek van Amnesty, dat een oproep richt naar de Wit-Russische president Aleksandr Loekasjenko om de internationale verdragen over vrije meningsuiting te respecteren. Stilte is het allerergste. Mensen moeten zich bewust worden wat in Wit-Rusland gebeurt.

Wit-Rusland werd na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie begin jaren negentig een onafhankelijke staat. Loekasjenko kwam in 1994 aan de macht en verwierf sindsdien een reputatie als autocraat met stalinistische methoden. In 1996 stuurde hij het parlement naar huis en koos zelf een batterijtje parlementsleden die zijn decreten symbolisch mogen ratificeren. In 2004 hield hij een volgens de internationale gemeenschap frauduleus referendum om de grondwet te wijzigen zodat hij een derde ambtstermijn als president kan krijgen. Alom wordt verwacht dat de presidentsverkiezingen volgende zomer ook allesbehalve eerlijk zullen verlopen.

Loekasjenko heeft alle oppositie tegen zijn beleid met geweld onderdrukt en onafhankelijke media ofwel verboden ofwel uit de markt gedrukt. Volgens mensenrechtenactivisten en gevluchte Wit-Russen hebben tegenstanders te vrezen van marteling en intimidatie. Sinds de Oranje Revolutie in Oekraïne vorig jaar heeft de president, uit vrees voor een gelijkaardige opstand in eigen land, alle buitenlandse financiering voor politieke activiteiten in zijn land verboden. Hij heeft verschillende landen ervan beschuldigd dat ze een revolutie zouden proberen kweken in zijn land. Alleen van Rusland krijgt het regime nog steun.

Polen werpt zich op als de prominentste criticus op Loekasjenko. Een gedeelte van het huidige Wit-Rusland was tot aan de tweede wereldoorlog Pools grondgebied, en van de 10 miljoen Wit-Russen hebben er 400.000 Poolse wortels. Tijdens de campagnes voor de Poolse parlements- en presidentsverkiezingen beloofden alle politieke partijen een harder buitenlands beleid tegenover Wit-Rusland en toonden ze zich bezorgd over de etnische Poolse minderheid.

Daarop gooide Loekasjenko een Poolse ngo het land uit omdat het volgens hem een club van buitenlandse spionnen was. De president beval de politie ook een inval te doen op het hoofdkwartier van de Poolse Unie in Wit-Rusland, een groep die de etnische Polen vertegenwoordigt. De leider werd gearresteerd. Volgens de politie plande de groep een revolutie. Warschau heeft zijn ambassadeur teruggeroepen. (ADR/PD)