Wetenschappers bezorgd over Japanse nucleaire ambities

In de kantlijn van de Conferentie voor het Non-Proliferatie Verdrag in New York gaf een groep wetenschappers, waaronder enkele Nobelprijswinnaars, vorige week een verklaring uit waarin Japan gevraagd wordt de ingebruikname van de fabriek voor onbepaalde tijd uit te stellen. Ze waarschuwen dat van de hoeveelheid plutonium die Japan wil opslaan, jaarlijks duizend kernbommen gemaakt kunnen worden.

Na een reeks testen wil Japan de opwerkingsfabriek in 2007 op volle kracht laten draaien, zegt de Amerikaanse Union of Concerned Scientists in een rapport. Dat betekent dat Japan in 2020 evenveel plutonium voor wapens in voorraad kan hebben als Amerika nu heeft, zegt Frank von Hippel, natuurkundige aan de Universiteit van Princeton.

Tegenstanders vrezen dat de veiligheidsmaatregelen in Rokkasho niet voldoende zullen zijn om verdwijning of diefstal van grote hoeveelheden plutonium te voorkomen. Die zorg wordt versterkt door het feit dat Rokkasho in Noordoost-Azië ligt, een van de meest instabiele regio’s van de wereld. Japan, Noord en Zuid-Korea, Taiwan, China en Rusland, en de Amerikaanse militaire aanwezigheid, zorgen voor spanningen in het gebied. Die landen hebben allemaal nucleaire programma’s die zich in verschillende ontwikkelingsstadia bevinden. Die variëren van modernisering Amerikaanse en Chinese nucleaire wapens tot het ondoorzichtige kernwapenprogramma van Noord-Korea, zegt Greenpeace.

In de kern van de zaak gaat het echter om Japans groeiende energiebehoefte. Voorstanders van kernenergie benadrukken dat het land zelf weinig energiebronnen heeft. Daardoor is het afhankelijk van de import van fossiele brandstoffen uit het Midden-Oosten, een eveneens onstabiele regio. Het gebruik van kernenergie zou voor Japan een goedkoop en betrouwbaar alternatief zijn. Bovendien zou het helpen om de doelstellingen van het Kyoto Protocol tegen de uitstoot van broeikasgassen, te halen.

In 2004 had Japan 53 kerncentrales waarvan er 52 in gebruik waren. Daarmee staat Japan wereldwijd op de derde plaats. Amerika heeft er 103, Frankrijk 57. Het aandeel van kernenergie in de totale energieleverantie steeg in Japan van 17 procent in 1990 naar 34,6 procent vorig jaar. Vijf kerncentrales zijn nog in aanbouw. Het is de bedoeling om in 2010 voor 40 procent afhankelijk te zijn van kernenergie.

Sinds 1999 deden zich diverse ongelukken en schandalen voor waardoor het vertrouwen in kernenergie bij het Japanse publiek daalde. Op 30 september 1999 overleden twee medewerkers van de kerncentrale van Tokaimura bij Tokio toen ze tegen de veiligheidsvoorschriften in, een grote hoeveelheid uranium in één keer wilden verwerken. Het uranium veroorzaakte een explosie waardoor een grote hoeveelheid radioactiviteit vrij kwam. Zeker 55 mensen raakten besmet en tienduizenden mensen uit de omgeving van de fabriek werden geëvacueerd.

Vorig jaar augustus vielen vijf doden en zes gewonden door stoomlekkage in een reactor van een kerncentrale van Kansai Electric Power in Fukui. Daardoor zou de temperatuur in de centrale gestegen zijn tot 270 graden. De slachtoffers vielen door de hitte. Er kwam geen radioactiviteit vrij. Na een onderzoek in eigen kerncentrales ontdekte Kansai Electric veertien gevallen waarbij informatie over veiligheidsinspecties vervalst was. In juni vorig jaar bleek dat al in 87 gevallen te zijn gebeurd.

Naast de plannen om de opwerkingscentrale in Rokkasho in gebruik te nemen, baart ook het snellekweekreactor-programma van Japan de wetenschappers zorgen. In Amerika en Europa werden soortgelijke programma’s in de jaren tachtig gestopt. (JS)