Wijk in transitie

Eind vorige eeuw lag de Brugse Poort, een eeuw eerder opgetrokken toen Gent zijn industriële revolutie doormaakte, er nogal verloederd bij. Met haar project Zuurstof voor de wijk wilde het stadsbestuur de wijk een nieuw elan geven, onder meer door nieuwe open ruimtes te creëren.

Vieze Gasten

Een cruciale impuls in de versterking van de sociale samenhang kwam van Mong Rosseel en zijn Vieze Gasten. Toen die niet langer als theater werden erkend, kozen ze voor de door minister van cultuur Bert Anciaux in het leven geroepen sociaal-artistieke werkvorm. Onder de naam Bij’De Vieze Gasten zette het gezelschap, naast zijn politieke vormingstheater, een wijkgebonden werking op.

Buurtbewoners die er al langer wonen, zagen de wijk fel veranderen. Sinds de komst van Bij’De Vieze Gasten is er een sterker buurtleven. Daar was echt nood aan, en voor hen mag het nog wat meer zijn. Sommigen bleven omwille van Bij’De Vieze Gasten in de wijk wonen en startten projecten om er zich ook voor in te zetten.

Er is onder meer Ecofolie, een organisatie die duurzaamheid en ecologie in de buurt wil versterken. En er is het koffiehuis Trafiek, waar de sociale dimensie veel aandacht krijgt. In de Brugse Poort bestaat intussen een sterk middenveld, maar participatie vanuit individuele bewoners ontbreekt nog te vaak.

En de overheid zou nog meer infrastructuur moeten bieden. De Fietskeuken –een groepje dat onder meer samen fietsen herstelt– komt elke donderdag samen in de openlucht, bij gebrek aan een werkplaats. Zodra er in de wijk een aanbod is, slibt het al gauw dicht. ‘Het beleid moet ook de visie op transitie scherper stellen, en een globale visie op het leefmilieu ontwikkelen’, zegt een bewoner. ‘De Brugse Poort is al dichtbevolkt, er moeten geen nieuwe inwoners aangezogen worden. En wat wil men doen met de volkstuintjes, het hergebruik van regenwater, het beperken van autoverkeer?’

Uitdagingen

Marc Jeanty van Bij’De Vieze Gasten beseft dat de lijst uitdagingen voor een historische volkswijk als de Brugse Poort lang is en dat één initiatief dat niet alleen aankan. ‘Er is veel armoede, er is slechte huisvesting. Het buurtcentrum werd versterkt en neemt verschillende zaken op zich. Wij benaderen de zaken vanuit een artistiek perspectief. Want cultuur is een basisbehoefte van iedereen, net als goede gezondheidszorg, onderwijs en werk. Cultuur beperkt zich ook niet tot wat op een podium gebeurt.’

In concreto zorgt Bij’De Vieze Gasten voor een laagdrempelige schrijfclub, een fotoclub, de nu al legendarische Propere Fanfare, een muziekhuis waarin kinderen en volwassenen een muziekinstrument kunnen leren bespelen of samen kunnen spelen… Daarnaast zorgt het initiatief voor optochten, straatpicknicks, revues waarin mensen uit de buurt zelf optreden… Marc Jeanty: ‘Veel sociaal-artistieke projecten werken met een welomlijnde doelgroep, zoals gevangenen of psychiatrische patiënten. Dat is prima maar bij ons is iedereen welkom. We streven naar een mix en slagen daar ook in, soms met vallen en opstaan.’

Leidt de nieuwe dynamiek niet tot verdringing van oudere en meer kwetsbare bewoners ten voordele van jonge, hoogopgeleide nieuwkomers die zoeken naar een hippe buurt? Sommige buurtbewoners zien het gevaar, maar geloven niet dat de wijk haar karakter zal verliezen. ‘De betrokkenheid en sociale inzet van zoveel buurtbewoners zijn immers heel sterk aanwezig.’