Wonder van Montevideo geeft Serviërs nieuwe moed

Een maand geleden wisten de meeste Serviërs waarschijnlijk niet dat Montevideo de hoofdstad van Uruguay is, maar de waanzinnig populaire film heeft daar verandering in gebracht. Meer dan 500.000 van de 7,5 miljoen inwoners van Servië hebben God zegene Montevideo al gezien. Daarmee is het de meest bekeken Servische film ooit. Dat is vooral een prestatie omdat er nog maar zeventig cinemazalen open zijn in Servië. Maar deze film is zo populair dat oude zalen weer in gebruik worden genomen terwijl er ook vertoningen wordt georganiseerd in sportzalen.

Fenomeen

“Dit is geen gewone film”, zegt Dinko Tucakovic, een prominente regisseur en filmcriticus uit Belgrado. “Het is een fenomeen geworden. De film vult een gapende leegte in Servië.”

God zegene Montevideo gaat over een enthousiaste groep Serviërs die een schijnbaar onbereikbaar doel najagen. Het toenmalige koninkrijk Joegoslavië had in 1930 nog maar net kennis gemaakt met de voetbalsport, maar het plan was een ploeg klaar te stomen die hoge ogen kon gooien op het eerste wereldkampioenschap voetbal, in het Uruguayaanse Montevideo. Dat lukte: de Joegoslavische ploeg, die enkel uit Serviërs bestond, werd derde, na Uruguay en Argentinië.

De helden van de film zijn allemaal jonge, ambitieuze mannen uit gewone gezinnen. Ze schoppen het zo ver dankzij een combinatie van geloof in eigen kunnen, samenwerking, hechte vriendschap en een gezonde dosis patriottisme.

Geen oorlogsmisdaden

“Het is een film die ons de waarden van vervlogen decennia weer in herinnering brengt”, zegt Zarko Trebjesanin, een docent psychologie. “Voor de overwegend jonge bezoekers is het vooral indrukwekkend dat er geen geweld of oorlogsmisdaden in voorkomen en dat ook het materialisme ontbreekt dat nu zo prominent is.”

Jonge Serviërs zijn opgegroeid in een land dat langzaam uiteenviel en te kampen had met armoede en economische neergang als gevolg van de opeenvolgende oorlogen, internationale isolatie en de bruuske overgang van communisme naar kapitalisme. Door die opeenstapeling van moeilijkheden ging ook het traditionele waardensysteem verloren.

Voor veel bezoekers is de film een verademing en een bron van inspiratie. Servische filmmakers proberen intussen voort te borduren op het succes. De regisseur en de producers van God zegene Montevideo zijn nu in Uruguay om zo snel mogelijk een sequel te draaien over het WK van 1930. Ook op de tv zijn historische drama’s weer in. De smaak van regen in de Balkan, een tv-serie over vijf joodse zussen uit het Sarajevo van tussen de twee Wereldoorlogen die door heel Joegoslavië trekken, is een enorm succes in Servië. Ook in Kroatië, Bosnië en Montenegro is er interesse in de serie.