YouTube voor mensenrechten

De Chinese politie die een Tibetaanse pelgrim in het vizier neemt, Egyptische politieagenten die met hun wapenstok een man anaal penetreren, het Myanmarese (Birmaanse) leger dat kinderen en bejaarden een weg laat aanleggen, de politie in Oakland die een ongewapende zwarte jongeman doodschiet: honderden filmpjes heeft The Hub al verzameld van mensenrechtenschendingen. Ze zijn gemaakt door toevallige voorbijgangers met een mobieltje, door mensenrechtenactivisten die steeds  een camera op zak hebben, door journalisten die net een reportage aan het draaien waren.

Er komen mensen aan het woord die over folteringen en andere misbruiken vertellen, maar nog vaker zien we de gruwelijke beelden zelf. Iedereen die een mensenrechtenschending ziet en filmt, kan er de video uploaden. ‘See it, film it, change it’, staat bovenaan elke pagina. Een handleiding geeft tips om duidelijke en geloofwaardige beelden te maken.

Camera’s verspreiden

Op YouTube, de grootste videosharing website ter wereld, kunnen veel van deze filmpjes niet omdat pornografische en gewelddadige beelden daar verboden zijn. The Hub wil die leegte opvullen. “Het is de YouTube voor mensenrechten”, zegt Peter Gabriel. Het initiatief voor de website komt van Witness, de organisatie die Gabriel in 1992 oprichtte om videogetuigenissen van mensenrechtenschendingen te verzamelen.

Door de voorbije zestien jaar videocamera’s te verspreiden in meer dan honderd landen heeft Witness een van de grootste beeldbanken voor mensenrechtenschendingen opgebouwd. Nu ook steeds meer gsm-toestellen over een camera beschikken, neemt het aantal video’s snel toe. The Hub (‘het middelpunt’) centraliseert al dat materiaal en combineert het met discussiefora, petitieacties en achtergrondinformatie (van Amnesty International) over de mensenrechtensituatie in elk land ter wereld.

Kindsoldaten

The Hub kwam online (in beta-versie) in november 2007 en staat nu voor het eerst helemaal in de schijnwerpers dankzij het Lubanga-proces in De Haag. Thomas Lubanga staat sinds 26 januari terecht voor het rekruteren van kindsoldaten, het eerste proces van het Internationaal Strafhof. Sommige kindsoldaten waren amper negen jaar. Ze kregen het bevel etnische Lendu’s te verkrachten en te vermoorden.

Bukeni Waruzi, de Afrika-coördinator van Witness, begon tien jaar geleden beelden te maken van die kindsoldaten. Hij monteerde daar twee films mee. De tweede film, A Duty to Protect, werd gebruikt als bewijsmateriaal in een internationale campagne om Lubanga in de beklaagdenbank van het Internationaal Strafhof te krijgen. De campagne slaagde en Waruzi’s beelden droegen zo bij tot Lubanga’s arrestatie.

Bij de start van het proces gebruikte hoofdaanklager Luis Moreno-Ocamp zelfs Waruzi’s beelden om zijn beschuldiging kracht bij te zetten (beelden van het proces staan eveneens op The Hub).  Volgens Moreno-Ocamp tonen de beelden aan dat de kinderen jonger dan 15 jaar oud waren en dat sommige van deze kinderen als Lubanga’s bodyguards werden gebruikt en de meisjes als seksslavinnen.

Bukeni Waruzi ging naar de Den Haag om er als ngo-waarnemer de eerste procesweek bij te wonen. Hij houdt dagelijks een videodagboek bij voor The Hub. “Voor mij persoonlijk was het een belangrijk moment Lubanga eindelijk voor de rechter te zien”, zegt hij daarop. “Het betekent veel, niet alleen voor mij maar ook voor alle organisaties en personen die zich inzetten voor de meest kwetsbaren, vrouwen en kinderen, en voor iedereen die tegen de straffeloosheid vecht.”