Zoellick legt kaarten op tafel

De komende twee weken zoekt Robert Zoellick internationale steun voor zijn kandidatuur. Hij is de enige kandidaat-opvolger voor Wolfowitz, die eind deze maand gedwongen moet vertrekken. De VS zijn de grootste geldschieters van de wereldbank en de wereldbank-kandidaten zijn steeds Amerikanen, terwijl al altijd een Europeaan aan het hoofd van het Internationale Monetaire Fonds (IMF) staat.
Op zijn reisroute staan Afrika, Europa en Latijns-Amerika. Na Ghana, Ethiopië en nu Zuid-Afrika, trekt Zoellick nu naar Groot-Brittannië, Frankrijk, België, Duitsland, Noorwegen, Mexico en Brazilië, om uiteindelijk op 19 juni terug te zijn in de Verenigde Staten.

Armoedebestrijding grootste zorg

Het bezoek aan de Afrikaanse landen illustreert dat Zoellick het continent als topprioriteit beschouwt. Hij deelt deze Afrikaanse interesse met zijn voorganger. ‘Er moet sterk gefocust worden op Afrika, de vraag is echter hoe dit moet aangepakt worden in veranderende omstandigheden.’ Hij wees op de grote diversiteit tussen enerzijds landen die worstelen om hun conflictueuze verleden te boven te komen en anderzijds landen die grote economische groei kennen.
Hij eindigde met de oproep aan industrielanden om te blijven investeren in het IDA, het kredietverstrekkende orgaan van de wereldbank. De wereldbank moet steeds meer concurreren met een grote groep organisaties die donors zoeken voor hun ontwikkelingsinitiatieven. ‘Het einddoel is de bestrijding van armoede en het nastreven van ontwikkeling, niet de bevordering van de wereldbank.’

Voor Chinese hulp

Zoellick verwees een aantal keer naar de James Wolfensohn, die voor Wolfowitz de wereldbank 10 jaar lang bestuurde en er een brede agenda op nahield. Hij wil meer dan 28 miljard dollar bijeenbrengen om de armere landen te helpen. Zijn benoeming roept vragen op indien de wereldbank leningen moet verschaffen aan landen zoals China, India en Mexico. De toekomstige wereldbankleider verdedigt toekomstige leningen aan China. De Chinese economie mag dan wel tot 10% toegenomen zijn in de afgelopen 4 jaar, ‘als je een kijkje neemt buiten de grote steden zie je enorm veel armoede’, zegt Zoellick.
Hij is ervan overtuigd dat leningen aan middeninkomenlanden noodzakelijk zijn naast een raadgevende functie. ‘Als we echt expertise op een praktische wijze willen toepassen, dan is het vaak goed ook geld in het land te investeren.’ China is verantwoordelijk voor 11% van het totaal uitgeleende bedrag, terwijl het land zelf grote financiële reserves bezit en een goede economische groei kent. Tegenstanders waarschuwen dat het geld voor middeninkomenlanden in het nadeel speelt voor de arme landen die deze fondsen beter zouden kunnen gebruiken.

Wolfowitz afgestraft

Paul Wolfowitz was niet te bereiken voor commentaar. Hij moet eind deze maand opstappen na slechts de helft van zijn vijfjarige termijn te hebben uitgezeten. Hij kreeg felle tegenwind toen uitkwam dat hij zijn vriendin buiten het bestuur om een loonsverhoging toeschoof.
Het was niet de eerste keer dat Wolfowitz het naliet zijn achterban te informeren, hij verzaakte ook de raad van de wereldbank in te lichten toen hij leningen voor Tsjaad en India schrapte. Hij voorzag zijn tegenstanders van extra munitie door zijn controversiële  aandeel in de planning van de Irak-oorlog en de vele afdankingen van andersdenkende topfunctionarissen die hun positie in de wereldbank moesten afstaan voor republikeinse adviseurs.

Overleg en samenwerken

Zoellick draagt een minder controversiële politieke bagage. Hij was al onderminister van Buitenlandse Zaken in de regering Bush en was handelsvertegenwoordiger tijdens het presidentschap van Bush senior. Voor zijn benoeming tot hoofd van de wereldbank werkte hij bij de Amerikaanse zakenbank Goldman Sachs. Zoellick was ook kandidaat in 2005, maar zag toen Wolfowitz de functie in de wacht slepen. Hij staat bekend voor een betere samenwerking met bestaande administraties.
Toch doet Zoellick ook een beroep op zijn ‘eigen netwerk’ om herbenoemingen te plannen. Maar hij zou daarbij geen onderscheid maken tussen politieke achtergrond, wat in grote mate gewaardeerd wordt door Nancy Pelosi, de Democratische voorzitster van het Huis van Afgevaardigden.
Om de wereldbank terug op het goede spoor te brengen, is volgens Zoellick ‘overleg met werknemers en lidstaten van groot belang. Als je een groots idee hebt, is dat niets waard tenzij de wereldbank ermee instemt.’ Nu wil hij eerst en vooral de onrustige periode afsluiten door tijd maken om de gemoederen te bedaren en iedereen terug aan boord te krijgen.