Zuid-Afrikaanse scholieren struikelen over ambitieus leerplan

Leerlingen moeten beter hun weg kunnen vinden in de veranderende samenleving. Ze leren meer over Afrika en krijgen ook een vak ‘levensoriëntatie’ waarin ze alles te horen krijgen wat burgers in een democratische samenleving dienen te weten. Maar er is ook meer aandacht voor wiskunde. Samen met de nadruk op kennis die nuttig is voor een toekomstige job, zijn dat de kenmerken van het Further Education and Training (FET)-leerplan voor scholieren tussen zestien en achttien.

De ambitieuze vernieuwing is volgens mediaberichten fataal voor veel leerlingen in de Westelijke Kaapprovincie. Die provincie bijt de spits af bij de invoering van het leerplan, dat geleidelijke ingevoerd wordt in de 27.000 openbare scholen van het land.

De slechte resultaten zijn geen verrassing, zeggen de leerkrachten. Ze vinden datze zelf niet voldoende begeleid werden voor de overstap, en de gemiddelde scholier van zestien heeft voordien nog niet genoeg kennis opgedaan om de nieuwe vakken aan te kunnen. “Sommige zestienjarigen kunnen nog niet lezen en schrijven”, zegt Sue Muller, de directeur van de Lerarenvereniging Naptosa. “Dat kan je niet in drie jaar rechtzetten.”

De administratie Onderwijs van de Westelijke Kaapprovincie weigert de slechte examencijfers te bevestigen - de overheid is nog eigen gegevens aan het verzamelen en die aan het analyseren. Volgende week komt de zaak op de agenda van een ontmoeting met federaal minister van Onderwijs Naledi Pandor.

Zuid-Afrika worstelt nog altijd met de gevolgen van het Bantu-onderwijssysteem, dat zwarte scholieren tijdens het apartheidsregime nauwelijks kansen op een goede scholing bood. Twaalf jaar na het einde van de apartheid heeft Zuid-Afrika nog niet genoeg en vooral veel aftandse scholen. Volgens oppositieleider heeft een kwart van alle scholen in het land geen stromend water en driekwart geen bibliotheken, en waren er begin vorig jaar meer dan 30.000 klaslokalen tekort.

Ook de kwaliteit van het onderwijs laat te wensen over. Een recent vergelijkend onderzoek in veertien landen in de regio rangschikte Zuid-Afrika helemaal onderaan - allen Namibië en Malawi geven nog slechter les. Dat wordt maar gedeeltelijk verklaard doordat Zuid-Afrika een veel groter aandeel van zijn kinderen naar school stuurt dan alle buurlanden.

En de onderwijscrisis lijkt alleen maar erger te worden. Elk jaar verliest Zuid-Afrika 20.000 leerkrachten door burn-out, aids, pensionering of de verlokkingen van andere sectoren. De gaten moeten opgevuld worden door amper 5.000 nieuwkomers per jaar.

Gelukkig ontbreekt het in Zuid-Afrika niet aan creativiteit om de moeilijkheden te boven te komen. De onderwijsorganisatie Mindset Cabanga installeert bijvoorbeeld sinds mei satellietantennes, tv-schermen en computers in afgelegen lagere scholen om multimedialeermiddelen ter beschikking te stellen in slecht uitgeruste scholen. Dat moet zowel de leerlingen als de leerkrachten daar toelaten een kwalitatieve sprong te maken.

Intussen maakt de Zuid-Afrikaanse overheid ook stilaan werk van de belofte om onderwijs voor arme kinderen helemaal gratis te maken. In de Westelijke Kaapprovincie moeten de ouders van 150.000 kinderen in 419 lagere scholen vanaf mei geen schoolgeld meer betalen. Dat aantal zal de komende jaren nog sterk toenemen. (ADR)