Zuid-Amerikaanse rivierschildpad niet meer met uitsterven bedreigd

Het beschermingsprogramma werd in 1989 opgezet door het Venezolaanse ministerie van Milieu. De Zuid-Amerikaanse rivierschildpadden leefde twee eeuwen geleden langs de oevers van de Orinoco en zijn zijrivieren. In 1800 schatte de Duitse bioloog Alexander von Humboldt het aantal vrouwtjesschildpadden dat eieren had gelegd langs de Midden-Orinoco, een rak van ongeveer 700 kilometer, op twee miljoen. Maar aan het einde van de jaren negentig dreigde de rivierschildpad uit te sterven. Er waren in die periode jaren dat wetenschappers slechts 200 vrouwtjes telden die eieren legden. De in gevangenschap gekweekte schildpadjes worden elk jaar in april losgelaten, onder het toeziend oog van schoolkinderen uit de regio. Dit jaar werden 54.000 jonge schildpadjes losgelaten. Daarmee komt het totale aantal van de afgelopen vijftien jaar op 168.000.

De schildpadjes werden losgelaten in de Orinoco en zijn zijrivieren, langs de Casiquiare en ten oosten van de Amazone. De rivierschildpad, in het Spaans ook wel ‘arrau’ genoemd, komt niet alleen voor in Venezuela. In Latijns-Amerika leeft de schildpad ook in Bolivia, Brazili, Colombia, Guyana en Peru. Ook in Brazili en Peru worden de schildpadden in gevangenschap gekweekt om later te worden losgelaten.

De jonge schildpadjes worden onder andere gegeten door roofvissen en grote reptielen, zoals de brilkaaiman (caiman crocodilus). Mensen zijn echter de grootste bedreiging, want de schildpad wordt ook door hen gegeten. De meeste vissers gooien de schildpadden tegenwoordig terug, als ze in hun netten verstrikt raken. Maar buiten de beschermde gebieden floreert de handel in de schildpad, zegt Eddys Solrzano, biodiversiteitfunctionaris van het ministerie van Milieu. Een schildpad wordt verkocht voor honderd dollar. Bij de Boven-Orinoco worden eitjes en schildpadden verkocht aan mijnwerkers.

Een volwassen schildpad kan langer worden dan 60 centimeter en weegt ongeveer 25 kilo. Ze worden gegeten als ze half volgroeid zijn. Een schildpad die honderd eieren per jaar legt, legt dus in een periode van tussen 60 en 80 jaar ongeveer 8000 eieren. Slechts uit een van die eieren groeit een volwassen schildpad.

Sinds het begin van het programma worden de nesten in de gaten gehouden, zodat ze niet geplunderd worden. Als de schildpadjes vijf centimeter lang zijn en 15 gram wegen, dan worden ze verzameld en naar het Amazone Onderzoeksstation gebracht. Een jaar lang leven ze in tanks van honderd vierkante meter in de Orinoco en in een tachtig meter lange lagune. Daarna worden ze losgelaten. Bij de Midden-Orinoco, het broedgebied, werden dit jaar 1200 nesten gevonden. Nog altijd veel minder dan in het verleden, maar een verbetering vergeleken met de afgelopen jaren.