Tijd om onze jongeren te wapenen tegen radicalisering

Net voor mijn les op dinsdag 22 maart staarde ik naar mijn Twitter-feed, om dan naar de aula te gaan en medestudenten over niets anders te horen fluisteren tijdens het hoorcollege dan de aanslagen. 

In de nasleep van deze dag volgde de shock, die uiteindelijk met een nieuwe dag uitmondde in verontwaardiging. Iedereen zocht mee naar fouten die gemaakt werden om eruit te leren en dit te vermijden in de toekomst. Ik zie, lees en hoor ook steeds meer analyses over het ontstaan en voedingsbodem van het mondiale terrorisme, dat zich nu echt aan onze voordeur presenteert. Het gaat dan over huisvesting, onderwijs en arbeidsmarkt, wat meteen aantoont de krachten gebundeld moeten worden.

Toch waren het vooral veiligheid en justitie waarover gesproken werd, al werden ook jongeren onderwerp van het debat. Want veel daders zijn inderdaad jongeren. 

Er is veel te zeggen over de maatschappelijke achtergronden van die geradicaliseerde jongeren en over de manier waarop ze komen tot hun afkeer tegen de maatschappij die hen uiteindelijk aanzet tot het doden van andere mensen –en eventueel zichzelf

Politici en beleidsmakers kunnen tal van maatregelen nemen door bijvoorbeeld discriminatie op de arbeidsmarkt structureel en doelbewust, en niet enkel sensibiliserend, aan te pakken. De regering kan actieplannen opstellen om gelijke kansen te creëren voor alle jongeren. 

De beslissing of je al dan niet meestapt in het haatverhaal neem je zélf. Als individu.

Maar de beslissing of je al dan niet meestapt in het haatverhaal neem je zélf. Als individu. Daar kunnen politiek en beleid vaak niet in tussenkomen.

Ik begrijp het argument dat sommige van die jongeren opgegroeid zijn in een familie waarin de ouders hun rol niet spelen, waardoor zij meer vatbaar werden voor gewelddadige radicalisering. 
Ikzelf heb geen vader. Hij bestaat wel, want anders zou ik vanzelfsprekend niet op deze aardbol rondlopen, maar ik ken hem niet. Hij heeft er namelijk voor gekozen om mij te verstoten omdat ik een meisje ben, en geen jongen zoals hij wou. Ik weet wat het betekent voor de psychologie van een kind of een jongere te weten dat een van je levende ouders zich niet over zijn of haar kind bekommert. Bij deze een grote dankjewel aan die andere ouders, die de dubbele rol dan moeten opnemen.

Ik begrijp ook dat die jongeren zich niet geaccepteerd voelen in de maatschappij. Ik merkte bij mijn aankomst in België al snel dat mijn afkomst en huidskleur voor enkelen meteen betekenden dat ik ‘een luierik was die wilde komen profiteren van het OCMW’.  

Maar hoeveel analyses men ook mag maken en hoeveel verklaringen men ook bedenkt, uiteindelijk gaat het om een individu dat zelf een keuze maakt.  Geef ik toe aan de druk en bezwijk ik eronder? Of word ik weerbaar en ontwikkel ik mezelf tot een individu dat, ondanks alle omstandigheden, toch de handdoek niet zomaar in de ring te gooit? 

Ik heb voor de tweede optie gekozen en probeer alle deelaspecten van mijn identiteit op een positieve manier bijeen te brengen zodat ze elkaar mooi aanvullen. Dat komt niet altijd vanzelf. Ik heb het moeten leren. 

Kinderen en jongeren empoweren is cruciaal belang bij het ontwikkelen van een identiteit en toekomstperspectieven van een individu.

Misschien ligt het verschil tussen bezwijken en tot bloei komen wel vervat in de term Empoweren. Ik leerde het begrip kennen tijdens mijn lectuur van Nervous Conditions, het boek van de Zimbabwaanse schrijfster Tsitsi Dangarembga. Het woord vloeide zacht van mijn tong, klonk uitnodigend, bleef plakken in mijn hoofd. Ik zocht zocht de betekenis op van dat woord dat nog geen deel uitmaakte van mijn alledaagse woordenschat. In het boek ontwikkelt het hoofdpersonage zich tot een standvastig individu. Ze begint kritisch na te denken over maatschappelijke fenomenen. Ze leert neen zeggen en weegt de consequenties af van wat ze doet. Ze werd weerbaar. 

Dangaremba’s hoofdpersonage opende voor mij een hele wereld. Het leven loopt niet van een leien dakje voor iedereen. Maar in hoeverre is het de schuld van de maatschappij? Soms moeten wij, jongeren, het heft in eigen handen durven nemen, zelf wat bijsturen met het nodige vallen en opstaan. Dat hoort bij onze zoektocht naar identiteit. 

Kinderen en jongeren empoweren is cruciaal belang bij het ontwikkelen van een identiteit en toekomstperspectieven van een individu. Het zal de kinderen en jongeren redden. Dat schreven we onlangs ook uit in  een Advies Positieve Identiteitsontwikkeling van de Vlaamse Jeugdraad. Op 22 maart werd duidelijk hoe urgent en relevant dit advies wel is.

Wij hebben allemaal op 22 maart gevoeld en gezien wat haat kan doen met een mens. Maar ik ben ervan overtuigd dat een van de belangrijke wapens in de strijd tegen gewelddadige radicalisering het empoweren en weerbaar maken van kinderen en jongeren is. Haat kan een weerbare mens niet deren.