Maken de Trumps van het presidentschap een tapijthandel?

De Verenigde Staten en China zijn de twee machtigste staten ter wereld. Het is voor de rest van de wereld erg belangrijk dat die twee het met elkaar kunnen vinden. Of en hoe dat zal lukken onder president Trump is nog onduidelijk. De eerste drie maanden na zijn verkiezing was er amper contact. Tot Ivanka Trump zich liet uitnodigen op een feestje op de Chinese ambassade.

President Xi Jinping belde Trump enkele dagen na zijn verkiezing tien minuten om hem te feliciteren. Dat was lange tijd het enige officiële contact. De vele verklaringen en tweets van Trump – vooral over het feit dat hij de Chinese invoer zwaar zal gaan belasten - waren drie maand lang het voornaamste “contact” tussen beide reuzen.

Wel had Trump, begin december, heel ongebruikelijk, een telefoon aanvaard van de Taiwanese presidente, Tsai Ing-wen. Sinds 1979 toen China en de VS diplomatieke betrekkingen aanknoopten, en de VS de Volksrepubliek als enige vertegenwoordiger van het Chinese volk erkenden, was het niet meer gebeurd dat een president of een president-elect met de Taiwanese leider had gesproken.

‘Als Trump nog eens belt met haar, vallen we Taiwan binnen’

Toen Trump een telefoon van de Taiwanese president aanvaardde, was dat evenwel geen formele inbreuk op de gemaakte afspraken: Trump was toen immers nog geen president. Trump verklaarde dat zijn gesprek met Tsai geen toeval was en dat hij de EénChinapolitiek zou gebruiken om China onder druk te zetten op handelsvlak.

Dat alles lag hypergevoelig. Hoe gevoelig blijkt op uit het antwoord van professor Jin Canrong, directeur van het Centrum voor Internationale Studies van de RenminUniversiteit in Beijing, op de vraag wat er gebeurt indien Trump nog eens zou bellen met de Taiwanese leidster: ‘Dat zal hij nooit doen. Als hij het toch doet? Dan zal onze reactie heel sterk zijn. We zullen Taiwan binnenvallen en een einde maken aan dat spelletje. Als Trump denkt dat hij Taiwan als een troefkaart kan gebruiken, vergist hij zich.’

Ivanka’s bezoekjes en kledinglijnen

Wat er ook van zij, het was heel ongebruikelijk dat er zo lang niet gesproken wordt tussen de leiding van de twee belangrijkste landen ter wereld, zo bevestigt professor Jin. Om die reden deed de Chinese ambassadeur in Washington zijn uiterste best om contact te krijgen met team Trump. En wie kunnen ze beter proberen te bewerken dan dochter Ivanka Trump en haar echtgenoot, Jared Kushner, waar de president misschien wel het meest vertrouwen in heeft? En China had succes: dochter Ivanka Trump ging begin februari met haar kinderen naar het Chinese Nieuwjaarsfeest op de Chinese ambassade in Washington. Dochter Trump heeft dan wel geen officiële functie in de regering Trump maar blijkbaar is ze belangrijk genoeg om als ijsbreker te fungeren tussen de twee belangrijkste landen ter wereld.

Dochter Trump heeft geen officiële functie maar fungeert wel als ijsbreker tussen ‘s werelds twee machtigste landen

Enkele dagen na Ivanka’s bezoek, op 8 februari, kreeg de Chinese president een briefje waarin hij bedankt werd voor zijn felicitaties en waarin hij, een week te laat, een gelukkig Chinees Nieuwjaar werd gewenst. Een dag later, op negen februari, volgde dan in een telefoongesprek tussen Xi en Trump de bevestiging van het EénChinabeleid.

Dochter Trump was overigens ook aanwezig op de eerste ontmoeting van haar vader met de Japanse premier Shinzo Abe.

Onwillekeurig roept dat vragen op als je weet dat het kledingbedrijf van Ivanka Trump, samen met een Japanse staatsbank, een kledinglijn in Japan zal lanceren. Hoewel dochter Trump haar bedrijf niet meer persoonlijk leidt, blijft ze er wel de eigenaar van.

Stel je voor dat de dochter van de Belgische premier er bij komt zitten op een meeting met de Japanse premier terwijl ze op het punt staat een bedrijf te lanceren in Japan, samen met een Japanse overheidsbank? Hoe zouden we dat bekijken? En meteen dringt zich ook de vraag op of we nu moeten uitkijken naar de lancering van een Trumpkledinglijn in China? Hoe kregen de Chinezen Ivanka Trump zo ver dat ze naar het feest op de ambassade kwam?

Lidgeld golfresort verdubbeld

De president maakt er geen geheim van dat hij mensen die hem steunen, beloont. Dat bleek al uit de benoemingen: vroege supporters werden beloond met een postje.

Een president die zoveel belangen heeft – hij deed geen afstand van het Trump-imperium maar laar het nu leiden door zijn twee zonen - lijkt daardoor erg beïnvloedbaar via de portemonnee: als je op een goed blaadje wil staan bij de president, dan helpt het om hem en zijn verwanten commercieel iets te gunnen.

Elke president die op bezoek komt naar Washington kan ervoor kiezen in het Trump International Hotel te logeren, het gerenoveerde postkantoor van de hoofdstad. Vermits Trump ervoor koos om eigenaar te blijven van zijn zakenimperium, belandt de betaling daarvoor uiteindelijk bij hem.

Wordt Trumps hotel het officieuze slaapvertrek van het Witte Huis?

Dat is, strikt genomen, in strijd met de Amerikaanse grondwet die de president verbiedt om geschenken van buitenlandse staatshoofden te ontvangen. Maar zal het gerecht hem daarop durven aanspreken als hij nu al zoveel druk uitoefent op de derde macht?

Het gebeurde wel vaker dat presidenten buitenlandse gasten uitnodigden in hun privéwoning, maar bij Trump krijgt ook dat weer een commerciële bijsmaak. Als kandidaat, verkozen president en president is Trump geregeld zijn Mar-a-Lago golfclub in Miami getrokken. Onlangs ging hij er golfen met de Japanse president Shinzo Abe. Al die publiciteit is uiteraard van onschatbare commerciële waarde voor het resort. Toeval of niet: begin januari werd het lidmaatschap van het golfresort – dat nu al het Winter Witte Huis wordt genoemd – verdubbeld van 100.000 naar 200.000 dollar.

Media afdreigen

Trump zelf maakt er ook geen enkel geheim van dat het van belang is dat de Trumpzaken goed blijven gaan. Toen Nordstrom en Marcus Neiman ermee stopten om de kledinglijn van zijn dochter aan te bieden, tweette hij vanop de presidentiële tweeteraccount dat het een schande was dat zijn dochter zo onrechtvaardig werd behandeld. Zijn woordvoerster Kellyanne Conway riep iedereen zelfs op om Ivanka’s producten te kopen.

Blijkbaar heeft ook Melania Trump plannen om haar ambt te verzilveren.

Vrouw Melania klaagt dan weer de krant de Daily Mail aan omdat die schreef dat Melania ooit een “elite escort” in de “sex business” was, en dat dit onnoemlijke schade kan brengen aan de nieuwe “businessopportuniteiten” die zich aandienen omdat mevrouw Trump voor een ‘meerjarige termijn een van de meest gefotografeerde vrouwen te wereld zal zijn.’

Blijkbaar heeft La Trump dus ook commerciële plannen om haar ambt te verzilveren. De advocaat vraagt liefst 150 miljoen dollar schadevergoeding voor de “gemiste zakenopportuniteiten”. Een bom geld waar een dreigend effect van uit gaat naar de media toe. Elk medium dat kritisch is voor de Trumps kan zo afgedreigd worden en zal misschien wel twee keer nadenken om nog iets te publiceren dat de Trumps kan storen.

’s Lands belang = Trumps belang

Het risico op belangenvermenging is zo groot dat je bij vele beslissingen van Trump de schaduw van zijn zakenimperium kan zien opdoemen, zelfs als dat misschien niet zo is. Waarom werd Saoedi-Arabië - waar zowat alle daders van 9/11 vandaan kwamen en de staat die de oerconservatieve Islamvariant van het salafisme wereldwijd verspreidt - niet opgenomen in de landen met een inreisverbod? Is dat omdat Trump daar veel belangen heeft?

Bij elke daad van welwillendheid van Trump tegenover een andere staat kan je je afvragen of er misschien commerciële redenen zijn voor die welwillendheid. En wat worden de voordelen voor immobiliënbedrijven van de belastingverminderingen die Trump plant? Hoeveel zullen Trumps bedrijven profiteren van Trumps geplande infrastructuurwerken?

Eigenlijk is het onmogelijk om bij de beleidsbeslissingen van deze president een duidelijk onderscheid te maken tussen de belangen van het land en de private belangen van Trump.

Geloofwaardigheid

Het gaat hier om honderdduizenden, miljoenen dollars – van een totaal andere orde dan de zitpenningen die Belgische politici krijgen bij intercommunales, die menige Vlaming zo kwaad maakt, en die de Vlaamse politiek op stelten hebben gezet. De Vlaamse Trumpaanhangers die zich giftige vragen stellen over Vlaamse “zakkenvullers” van politici doen er goed aan hun vizier wat bij te stellen. De grote vraag is of en hoelang de Amerikaanse bevolking de gouden deal die Trump van plan lijkt te maken met zijn presidentschap, zal aanvaarden.

De grote vraag is of en hoelang de Amerikaanse bevolking de gouden deal die Trump van plan lijkt te maken met zijn presidentschap, zal aanvaarden.

Wat betekent dit voor de Amerikaanse democratie en haar geloofwaardigheid in het buitenland? De geloofwaardigheid van de Amerikaanse instellingen was al sterk ondermijnd omdat grote bedrijven de politiek ‘gekocht’ hadden. Dat is een van de redenen waarom Trump verkozen werd. Nu blijkt dat Trump de ondermijning naar een nieuw niveau kan voeren.

Vaak hebben Westerse landen kritiek uitgeoefend op leiders van ontwikkelingslanden die zichzelf verrijkten via hun ambt. De VS blijken nu zelf in dat geval te zijn.

De Economist Intelligence Unit heeft de Amerikaanse democratie bij de start van Trumps presidentschap al het label gebrekkig gegeven, hetzelfde niveau als India en Italië. Gaat het verder deze richting uit of recht de Amerikaanse burgers en instellingen de rug?