Animatiefilms die ons vizier openen en doen dromen

Oma, de kortfilm die Karolien Raeymaekers als eindwerk aan het KASK Gent in 2014 maakte, geeft op bijzondere wijze het moeilijke afscheid van een klein meisje en haar oma weer. Heel terecht kreeg deze kortfilm lovende commentaar van over de hele wereld.

Oma en kleindochter lopen hand in hand door prachtige bloemenweiden met mooie texturen. Het ziekteproces wordt afgebeeld als een donkere wereld waarin de oude vrouw een reusachtige zwarte schaduw is die langzaam wordt weggeblazen door de wind. In al zijn eenvoud, bijzonder ontroerend.

In Crayon d’amour van Gert Driesen (2011) zien we een oudere man wiens vrouw gestorven is. Door haar omtrekken in krijt op de muren van zijn appartement te tekenen komen zijn herinneringen aan haar opnieuw tot leven.

In de film Oh Willy… van Emma De Swaef  en Marc James Roels (2012) sterft de mama van het volslanke hoofdpersonage. Boeiend aan deze film is de wollige animatietechniek. Zowel personages als achtergronden lijken volledig uit watten en stof te zijn gemaakt. Het verhaal speelt zich grotendeels af op een naturistencamping. Zelfs de begrafenis van moederlief wordt poedelnaakt bijgewoond. Hoe verder het verhaal vordert, hoe fantasierijker het wordt. Willy ontvlucht tenslotte de realiteit en sluit vriendschap met een harig monster dat de moederrol zal overnemen.

Memee, de animatiefilm van Evelyn Verschoore uit 2010 legt anders dan Oma, Crayon d’amour en Oh Willy… niet de nadruk op de dood maar op het ouder worden. Hoe is het om als mens in een bejaardentehuis terecht te komen en te verlangen naar vriendschap en liefde en niet naar honderden cadeaus van klein- en achterkleinkinderen. We zien de eenzaamheid van een oude vrouw die meedraait in een systeem waarvoor zij niet gekozen heeft. Enkel eten en slapen, dag in dag uit. Haar man, die ze vanuit haar raam kan zien saxofoon spelen, kan ze niet bereiken. Een dramatisch verhaal, maar door de knappe, speelse illustratieve animatiestijl niet loodzwaar. Kritisch met een tikkeltje zwarte humor.

In Het Paradijs, gemaakt door Laura Vandewynckel (2014) vertrekken futuristische, skeletachtige figuren naar betere oorden waar zij hopen te genieten van lekker eten en knappe vrouwen. Zij kruisen onderweg mensen in zinkende bootjes en keren vervolgens weer terug. In wat lijkt op een hypermoderne luchthaven zitten uitgehongerde ‘wezens’ tegen muren. Zij worden genegeerd door de vakantiegangers die op weg zijn naar hun droomwerelden. Een statement van jewelste!

Shattered Past van Boris Sverlow (2011) legt eveneens de focus op het vluchten naar betere oorden. Een man blikt terug op zijn jeugd, toen hij met zijn familie vluchtte van St. Petersburg naar Constantinopel tijdens de Russische Revolutie. Wat deze kortfilm sterk maakt is het gebruik van overlappende frames wat de fragmentatie van het verleden van de hoofdrolspeler sterker doet overkomen. De combinatie van archieffoto’s en tekeningen zorgt voor een interessant eindresultaat.

Onze kijk op de wereld verbreden, tonen wat in de realiteit vaak niet getoond kan worden. Ons laten dromen.

In de video Natasha van Roman Klochkov (2012) leven alle immigranten in een zoo waar zij de rol van dieren moeten vertolken. Een muzikant werkt als beer, een docent als koe, een ingenieur als giraf. Iedere asielzoeker krijgt een koelkast (“refugerator”) als woning. De Russische pianist en hoofdrolspeler Nicolaï hoopt indruk te maken op zijn bloedmooie ex-vrouw door zo snel mogelijk toegelaten te worden in Europa. Wanneer hij erop gewezen wordt dat als hij zijn best doet om te integreren hij misschien officiële documenten zal krijgen antwoordt hij: “It will never happen”.

Al deze fragmenten slagen er op hun eigen manier in om moeilijke onderwerpen op een creatieve manier over te brengen, om ons te doen stilstaan bij actuele problematieken, om onze empathie ten opzichte van de andere te vergroten en onze eigen problemen een plaats te geven. Dat kan film doen, dat kunnen boeken doen, dat kan kunst doen. Onze kijk op de wereld verbreden, tonen wat in de realiteit vaak niet getoond kan worden. Ons laten dromen.

De volgende editie van het Internationale Kortfilmfestival van Leuven zal doorgaan van 02/12/16 tot 10/12/16. De DVD ‘Framed’ bestellen met alle fragmenten, ook degene die niet vermeld werden in dit artikel kan via http://www.daltonshop.be/framed-de-beste-vlaamse-korte-animatiefilms.html