Zomer 2014

Je kan dit nummer in deze winkels en boekhandels kopen (€ 5,5) of je kan ook een abonnement bestellen voor slechts € 20. Knack-abonnees ontvangen MO* automatisch bij hun pakket.

Themakatern over ‘Strijd’

De mogelijkheid van een grote oorlog 2.0: Hoe oorlogsbereid is de politieman van de wereld nog?
2014 vertoont gelijkenissen met 1914, maar er zijn veel verschillen. Weinigen achten een nieuwe oorlog waarschijnlijk. Maar hem helemaal uitsluiten… nee. - door John Vandaele

Voetbal is oorlog. Voetbal is vrede
‘In het voetbal wordt alles bemoeilijkt door de andere ploeg.’ Zo verwoordde Jean-Paul Sartre de essentie van voetbal: zonder tegenstander valt er weinig plezier aan te beleven. Er bestaat inderdaad een analogie tussen voetbal en klassieke oorlogen: met schoten strijden twee partijen fysiek op een slagveld om de overwinning. Ook voetbalverslaggevers doen wel vaker een beroep op militaire woordenschat: een ploeg moet ‘aanvallen’, ‘vechten’, ‘scherp schieten’, om de tegenstander met een ‘doordachte tactiek’ een ‘vernietigende nederlaag’ toe te brengen. - door Thomas Ernst

Jordaanse Palestijnen en de jihad in Syrië: De jihadkaravaan is op weg naar huis
De Syriëstrijders hebben in minder dan geen tijd een bijna mythische status verworven. Minister van Binnenlandse Zaken Milquet liet er onlangs een internationale ontmoeting over organiseren en nodigde ook haar collega uit Jordanië uit. Palestijnse Jordaniërs spelen immers een belangrijke rol spelen in dit verhaal, niet alleen als strijders maar ook als leveranciers van ideologie en historische argumenten. Pieter Stockmans en Montasser AlDe’emeh gingen voor MO* naar het Jordaanse Zarqa en Russeifah, bakermat van de internationale jihad. - door Pieter Stockmans en Montasser AlDe’emeh

Geweldloos verzet in Palestina: Bestaan is weerstand bieden
De vredesgesprekken tussen Israël en de Palestijnse Autoriteit bleken weer een nutteloze exercitie. Een nieuw dieptepunt in een slepend conflict en het passeert bijna geruisloos. Geen beelden van vernietigde huizen, bloedige aanslagen of stenen gooiende jongeren ditmaal. De Israëlische bezetting breidt gestaag uit, maar het Palestijnse verzet manifesteert zich vandaag voornamelijk geweldloos. - door Berber Verpoest

Syrische Koerden zitten klem tussen Assad en radicale islamisten: De prijs van de vrijheid
Terwijl in de rest van Syrië de burgeroorlog met nietsontziende wreedheid zijn vierde jaar ingaat, heerst in de Koerdische regio’s van het land een relatieve rust. De Koerden zijn erin geslaagd hun steden en dorpen in het noorden van Syrië onder controle te krijgen. De wil om iets te maken van hun hard bevochten vrijheid is sterk, maar de uitkomst onzeker. - door Toon Lambrechts

Zuid-Amerikaanse naamlozen strijden tegen de ontginningskoorts: De onzichtbare oorlog
Wereldwijd vechten miljoenen mensen een uitputtingsslag uit tegen een systeem dat hen liever kwijt dan rijk is. Jaarlijks vallen in deze onzichtbaar gemaakte oorlog ontelbare doden. Inzet van de strijd is vaak niet meer dan de roep om inspraak en erkenning. Het recht op een plaats onder de zon, ook voor wie aan het concept “ontwikkeling” een andere invulling geeft. - door Alma De Walsche

Waarom dienstweigering niet passé is: Wie het zwaard niet opneemt
Vervul ik mijn militaire dienst of laat mijn geweten dat niet toe? Hier is het vraagstuk niet meer brandend actueel, maar waar wel nog dienstplicht geldt, komen elk jaar opnieuw jongeren voor hun geweten te staan. - door Lisa Develtere

Jaagt Rusland ook in Europa op Tsjetsjeense ex-strijders?
In de Brusselse Louizawijk, op de grens van Sint-Gillis en Elsene, staat een wat vervallen parel uit het hoogtij van de art nouveau. De meters brede rolluiken van het monumentale pand zijn neergelaten en bladderen af. Centraal siert een medaillon van de gehelmde Minerva de gevel. De Romeinse godin van wijsheid en oorlog waakt over de bewoner: in dit hôtel woont Arbi Zarmajev, een voormalige Tsjetsjeense onafhankelijkheidsstrijder die op het punt staat uitgeleverd te worden aan Rusland – en de foltergevangenissen van waarnemend president Kadyrov. - door Julie Reniers

De strijd om vruchtbaar land: FarmVille in de echte wereld
Sinds de financiële crisis en de voedselcrisissen van de voorbije jaren zijn investeringen in landbezit een gouden zaak. De structureel toenemende vraag naar voedsel en grondstoffen, maar ook klimaatmaatregelen en speculatie werken de jacht op land verder in de hand. MO* belicht hier enkele actuele tendensen van. ‘De financiële spelletjes moeten ophouden.’ - door Wies Willems

Verder nog een overzicht van sluimerende conflicten wereldwijd en een beeldreportage uit Soedan.

Movere

Omar Ba en Maryam H’Madoun: ‘Progressieve standpunten maken niet immuun tegen racisme’
Wanneer een linkse of progressieve persoon of organisatie beschuldigd wordt van racisme, dan wordt dit in progressieve kringen vaak gezien als een ongelukkig misverstand. Racisme, zo redeneert men, is iets wat enkel rechts of extreem rechts verweten kan worden. Een linkse columnist die de figuur Zwarte Piet verdedigt of een progressieve krant die voor de grap zwarte mensen vergelijkt met apen moeten we volgens deze denkwijze anders benaderen dan het Vlaams Belang. MO* vroeg twee experts om hun mening te delen over ‘progressief racisme’. - door Hasna Ankal

De plattegrond van het internet
Het internet is geen virtueel universum maar een reëel netwerk van kabels. Meer dan negentig procent van het internationale dataverkeer verloopt via vaste netwerkverbindingen onder de grond en over de zeebodem. Welk fysiek traject leggen e-mails precies af? En hoe moeilijk is het om die data te onderscheppen? Inleiding tot de geografie van het internet. - door Kristof Clerix

Venezuela van dichtbij: De echte vrede
‘Chávez leeft, de strijd gaat door’ is vandaag een van de meest gebruikte slogans van de Venezolaanse regering. El Comandante is niet meer, maar zowel het socialisme van de 21ste eeuw als de grote verdeeldheid in het land bestaat nog steeds. Orlando Verde volgt sinds 2001 de ontwikkelingen in zijn geboorteland vanuit Antwerpen, maar regelmatig steekt hij de oceaan over en ziet hij wat er leeft in “el país de lo posible”. In april was hij opnieuw op familiebezoek. - door Orlando Verde

Staal produceren in tijden van klimaatverandering: ArcelorMittal Gent: ‘Gratis uitstootrechten graag’
De staalsector is volop in beweging. Niet alleen maken we nu twee keer zoveel staal als tien jaar geleden – anderhalf miljard ton –, de helft van dat staal wordt in China geproduceerd. Met andere grote opkomende landen die ook veel staal nodig hebben, rijst de vraag: waarheen met de staalindustrie in tijden van klimaatverandering? Nu al wordt de Europese staalindustrie getroffen door milieudelocalisatie, stellen ze bij ArcelorMittal Gent. - door John Vandaele

Verder nog een beeldreportage over Caïro.

Motivo

De normen en waarden van Elif Shafak: ‘Turkije lijdt aan geheugenverlies’
Het is de rol van de schrijver, zegt de Turkse schrijfster Elif Shafak, om de samenleving haar herinnering terug te geven en stem te geven aan de verstomden. Of dat nu met of tegen de zin van de staat is. ‘Een Turkse auteur heeft immers niet de luxe om apolitiek te zijn’. - door Tine Danckaers

Hoe de werkelijkheid van de gesloten EU-grenzen eruitziet: Aankomen in Tarifa
Er staan drie zes meter hoge hekken rond Ceúta en Meliilla. Frontex patrouilleert met man en macht in de Straat van Gibraltar. En toch raiken elk jaar nog een paar duizend immigranten Europa in via Andalusië. De strijd aan de EU-buitengrens heeft van immigratie een cynisch spel gemaakt. - door Wouter De Broeck en Ruben Mália

Kunst en cultuur in Oeganda: Hier is het talent. Waar is de markt?
Heel vaak wordt de zoektocht naar goede of nieuwe Afrikaanse muziek omschreven alsof het nog steeds om een negentiende-eeuwse ontdekkingsreis gaat. De nieuwe trend is dan het equivalent van het koper of de koffie van weleer. Toevallig bevond Gie Goris zich onlangs op de plek waar John Hanning Speke in 1860 de bron van de Nijl “ontdekte”. De gesprekken in Jinja en de Oegandese hoofdstad Kampala over kunst, samenleving en economie bewijzen nogmaals dat Afrika niet op Europese ontdekkingsreizigers wacht om aan de toekomst te timmeren. - door Gie Goris

Bewustwording groeit in het land van ‘de gelukkigste mensen ter wereld’: Brazilië, tussen mythe en wroeging
De kracht van de mythe ligt in de aantrekkingskracht die een verklaring voor het onbekende altijd inhoudt. Een mythe kan de traditie van een volk vertellen, van India, Griekenland, de Amerika’s. Het is dan een vorm om de voorouderlijke waarheid door te geven. Maar een mythe kan ook de constructie van de “essentie” en de “natuur” van een volk zijn om ideologische belangen te schragen. Er is dus een verschil tussen mythe, begrepen als een verhaal over het ontstaan, en een mythe als illusoire sociale constructie. In dat laatste geval dient de mythe om iets te tonen dat iets anders moet verbergen. Het is in die betekenis dat ik hier wil spreken over de “nationale mythe” van Brazilië. - door Marcia Tiburi

Het Laatste Woord: Opinie door Nederlandse FARC-guerillera Tanja Nijmijer
Tanja Nijmeijer schreef deze bijdrage vanuit Cuba, waar zij als lid van de FARC-delegatie sinds anderhalf jaar deelneemt aan vredesonderhandelingen met de Colombiaanse regering.

Verder nog recensies van boeken over superdiversiteit, Turkije en Brazilië en een beeldreportage uit Kivu.

De cover is opnieuw ontworpen door illustrator Klaas Verplancke.

Je kan dit nummer in deze winkels en boekhandels kopen (€ 5,5) of je kan ook een abonnement bestellen voor slechts € 20. Knack-abonnees ontvangen MO* automatisch bij hun pakket.