Juli 2006

Uw medicijn getest in het Zuiden
INDIA’S GOEDKOPE PROEFKONIJNEN
Farmaciereuzen testen hun nieuwe medicijnen steeds vaker op proefpersonen in India. Ook Belgische bedrijven springen mee op de trein. ‘Arme, onwetende mensen worden misbruikt voor de medicijnen van rijke westerlingen’, roepen de critici. ‘We doen er alles aan om zo ethisch mogelijk te werken’, zegt men bij Janssen Pharmaceutica.

Dit dossier werd voor MO* geschreven door Ann De Ron, als journaliste werkzaam voor het persagentschap IPS-Vlaanderen. Ze kreeg hiervoor steun van het Fonds Pascal Decroos.

• Een beroep doen op artsen en patiënten in goedkopere landen, vermindert de prijs per geteste patiënt met 40 tot 60 procent en versnelt de rekrutering met 20 tot 30 procent. ‘Kleine bedrijven kunnen het zich niet veroorloven klinische studies in westerse landen te voeren. De wetgeving is hier zwaar en de administratie een nachtmerrie. Daarom doen wij onze tests in Oost-Europa en nu voor het eerst in India’, zegt UCB-persverantwoordelijke Jean-Christophe Donck.
• ‘Wij krijgen zo’n 200.000 roepie (3.372 euro) per patiënt. In India is dat veel geld’, zegt dr. Jain van het neuro-instituut in Bangelore. ‘De verleiding is groot’, knikt ook collega Kalantri van het Mahatma Ghandi-instituut. ‘Grote farmaceutische bedrijven bieden artsen buitenlandse reizen aan, later beginnen die artsen voor dat bedrijf klinische tests uit te voeren.’ Prof. S. Thanikanchalam, cardioloog in het Sri Ramachandra-ziekenhuis in Chennai, weigerde een chirurgische test van een internationaal bedrijf omdat hij het onethisch vond dat ook een placebogroep een ingreep moest ondergaan. Hij weet niet of andere ziekenhuizen de test wel uitgevoerd hebben. ‘Als het ene ziekenhuis weigert, contacteren wij een ander –het protocol van de studie aanpassen doen we nooit’, zegt de anonieme CRO-werknemer.
• Een recente studie bij 200 gezondheidswerkers wereldwijd op vraag van de voormalige Amerikaanse nationale adviescommissie bio-ethiek besluit dat een kwart van de klinische studies in ontwikkelingslanden geen ethische beoordeling onderging. ‘De schandalen zijn bijna zeker de tip van een ijsberg’, menen zowel de Noorse hoogleraar Dukes als Marleen Temmerman, hoogleraar aan de Universiteit Gent.

Meten is weten
ALLOCHTONEN VERDWIJNEN IN DE STATISTIEKEN
Allochtonen met de Belgische nationaliteit verdwijnen in de statistieken, ook al zijn harde gegevens onmisbaar om een goed beleid te voeren voor werk, onderwijs of integratie. Amerikanen hebben er geen probleem mee om op een formulier in te vullen of ze zwart, geel of wit zijn. In België ligt de discussie over etnische registratie veel gevoeliger.
Vlaams minister van Werk Frank Vandenbroucke bond de kat de bel aan: om iets te doen aan de werkloosheid bij allochtonen, heb je correcte gegevens nodig. Niet meteen een ophefmakende uitspraak? Toch wel. De idee van etnische registratie roept bij allochtonen en Waalse onderzoekers veel weerstand op. Maar om diversiteit te managen, vindt Vandenbroucke, moet je weten over wie je praat.

VERKIEZINGEN IN CONGO
MEDIA, POLITIEK EN ZAAKJES DOEN
Een vermoorde journalist is nergens een fait divers, en al zeker niet in een land op weg naar meer democratie. Toch is er met de moord op de Congolees Franck Ngyke, in de aanloop naar de eerste democratische verkiezingen van de nieuwe republiek, méér aan de hand dan weer eens een journalist die zijn gedrevenheid met zijn leven bekoopt. Een analyse door Guy Poppe.

VERKIEZINGEN IN CONGO
‘VERKIEZINGEN KUNNEN MAFFIABENDE AAN DE MACHT BRENGEN’
Erik Kennes en Jean Omasombo schreven een Who is who van de Congolese politiek. Een interessante gids voor wie de aankomende verkiezingen wil volgen. MO* sprak met Erik Kennes: ‘De bevolking smacht naar een regering die tenminste over een beetje legitimiteit beschikt. Dat er nu verkiezingen komen met 25 miljoen geregistreerden, is een mirakel. De verkiezingscommissie heeft uitstekend werk verricht. Verkiezingen kunnen een stap in de goede richting zijn, maar ook niet meer dan dat. De kans bestaat immers dat er een maffiagroep aan de macht komt. We moeten daarop voorbereid zijn.’

SOJAGEKTE IN ZUID-AMERIKA
Zuid-Amerika wordt dé leverancier van landbouwproducten voor de geglobaliseerde wereldmarkt, met soja als locomotief. Bossen, savanne en kostbare biodiversiteit worden daarvoor op grote schaal vernietigd, terwijl gemeenschappen van kleinschalige boeren de grond onder hun voeten verliezen.
Brazilië wil zich opwerken als dé wereldleider voor biobrandstoffen, zowel ethanol als biodiesel. Soja moet de grondstof leveren voor de biodiesel en Cargill, actief in het Amazonewoud, is zich volop aan het toeleggen op die ontwikkeling. Roberto Smeraldi van Friends of the Earth Amazonia, in een telefonische reactie: ‘De enige manier om al die investeringen in de soja vandaag te redden, is de biodiesel. Maar voor de voedselproductie voor de eigen markt, voor de werkgelegenheid en voor het milieu is dit een ramp.’

Koerdische migranten in Turkije
‘IK MIS ELKE VEZEL VAN MIJN DORP’
In de vergeetputten van de Turkse steden zitten Koerdische dorpsbewoners te wachten. Op hulp, op een teken dat ze kunnen blijven of op een teken om terug te gaan naar het dorp dat ze jaren geleden moesten verlaten. Een dorp waar vaak geen huis meer recht staat.

De herinneringen aan het dorp en hun vertrek vallen Zeyneps moeder en tante zwaar. Haar neef kon de vernederingen in het dorp niet meer aan en sloot zich aan bij de PKK. Hij verloor het leven tijdens de gevechten. Hij was twintig. ‘Het ergste is dat ik zijn lichaam niet heb gezien. Ik heb geen afscheid van hem kunnen nemen’, vertelt de tante. ‘Wat ik daarbuiten nog mis? Alles. Ik mis elke vezel van mijn dorp: de grond, het water, de lucht, het weer. We hadden ons eigen huis, we werkten voor ons eigen levensonderhoud en dat van de kinderen. We vonden het afschuwelijk om naar de stad te komen, en we vinden het hier nog altijd niet goed. Maar teruggaan is uitgesloten zolang de dorpswachters ginder nog zitten.’ De meeste immigrantenvrouwen hadden een veel betere status in het dorp dan in de stad. In de bergen hadden ze een belangrijk aandeel in het dagdagelijkse leven. Ze waren productief, zorgden voor brood op de plank, het vee, de kinderen. In de stad is die status weggevallen. In deze door mannen gedomineerde samenleving worden ze weggedrukt. Zeynep is zich daar ondertussen van bewust geworden. Het stadsleven zint haar niet, ze wil het maar al te graag inruilen voor het dorp uit haar verleden. ‘Het is niet alleen de tastbare herinnering van een zevenjarige aan het leven ginder, die vastkleeft in mijn gedachten. Het is ook de hoop op een ander leven, een droom.’

Ngo’s minder alert dan vrachtwagenchauffeurs?
‘KINDERMISBRUIK KOMT OVERAL VOOR’
België scoort internationaal goed met onze wetgeving omtrent sekstoerisme, die ook vervolging voorziet voor landgenoten die elders strafbare feiten plegen. Een aantal beroepsfederaties die werken met buitenlands personeel tekenden in dit verband een samenwerkingsakkoord met de federale politie. De ontwikkelingsorganisaties blijven achter, zegt kinderrechtenorganisatie ECPAT.

ROOTSTOERISME IS GOED VOOR INTEGRATIE
Mensen zijn geen bomen, en toch is iedereen voortdurend op zoek naar zijn wortels. Die zoektocht leidt nogal eens naar een “land van herkomst”. Rootstoerisme is big business geworden in Ierland, Schotland en Ghana. Is het rootstoerisme ook een groeiende trend voor onze Turkse, Marokkaanse, Joodse en Indiase gemeenschappen?

Ignacio Ramonet, directeur Le Monde Diplomatique
‘WIJ MOETEN MACHT VERWERVEN’
Le Monde Diplomatique is een mediamonument. Het maandblad verschijnt in 23 talen, in 57 internationale edities, waarvan 32 in gedrukte vorm met een totale oplage van 1,5 miljoen exemplaren. Ignacio Ramonet, zijn directeur, is dan ook niet toevallig een Grote Mijnheer voor andersglobalisten in Noord en Zuid. In een gesprek met MO* analyseert Ramonet de grote tendensen van de actualiteit, de nieuwe uitdagingen voor de andersglobaliseringsbeweging en l’exception française.

STOP DE OORLOG, PRAAT MET AL QAEDA
Is de conclusie na vier jaar onsuccesvolle War on Terror niet dat het tijd wordt om met Al Qaeda te gaan onderhandelen?  Praten betekent immers niet goedkeuren, en uiteindelijk gaat het er toch om de veiligheid te vergroten en de vrede te herstellen. Harvard professor Mohammad-Mahmoud Ould Mohamedou is voor dialoog, professor Afshin Ellian van de Universiteit van Leiden ziet daar geen heil in.

Iran: HET GEZICHT VAN DE VIJAND
De diplomatie draait weer overuren om een “crisis in het Midden-Oosten” te bezweren. De Iraanse leiders krijgen het zwaar te verduren en een nieuw gewapend conflict in een al brandende regio wordt niet helemaal uitgesloten. Fotograaf Teun Voeten was onlangs in Teheran. Hij keek niet naar het geopolitieke opbod, maar naar het gewone straatleven. De Belgische Iraniër Reza Gholamalizad schreef een beschouwing bij de beelden.

Kayhan Kalhor: ‘Schoonheid en waardigheid tellen niet.’
De Iraans-Koerdische Kayhan Kalhor kemancheh-speler componeert en musiceert aan de zijde van westerse grootheden als Yo-Yo Ma en het Kronos Quartet, maar werkt ook samen met de peetvaders van de Iraanse muziek zoals Mohammad Reza Shajarian en Sharam Nazeri. ‘De huidige machthebbers in Iran opereren vanuit hun visie op islam en politiek, maar deze Islamitische Republiek is nog maar 27 jaar oud. Wat betekent dat tegenover een geschiedenis van bijna 6000 jaar?’

En verder:

• Jan Wauters vindt dat de openbare omroep anders moet omgaan met sportverslaggeving
• Economische groei helpt de armoede niet uit de wereld
• Woudbeheer. Grote investeerders tonen steeds meer interesse in het behoud van het woud, vooral sinds er door de CO2-emissiehandel geld te verdienen valt met het aanplanten van bomen.
• Jeugdwerkloosheid. Jongeren hebben de toekomst voor zich. Maar als die begint met werkloosheid of slecht betaald werk, dan heeft de hele samenleving een probleem.
• Partners in ontwikkeling? De EU benadrukt graag hoezeer ze met ontwikkeling begaan is. De manier waarop de Unie nieuwe overeenkomsten met haar nauwste partners in het Zuiden onderhandelt, wordt een lakmoestest.
• Kernwapens. Het non-proliferatieverdrag staat onder zware druk. De Iran-crisis is het zoveelste alarmsignaal voor de internationale gemeenschap, maar de reactie blijft onwaarschijnlijk eenzijdig.
• Allochtone festivalgangers zijn redelijk zeldzaam, hoe multicultureel veel van onze zomerfestivals ook zijn. Hoe krijg je de gekleurde Vlaming betrokken bij culturele evenementen?

Een jaarabonnement op MO*magazine kost slechts 20 euro en kan je hier bestellen.