‘Afrika heeft batterij advocaten nodig op klimaattop in Parijs’

‘De VN-raamconventie over de klimaatverandering (UNFCCC) is een juridisch instrument. Daarom hebben we juridische experts nodig om de Afrikaanse zaak te bepleiten, met behulp van beschikbaar bewijsmateriaal. Dat is beter dan alleen wetenschappers en politici rond de tafel te hebben’, zegt Oliver C. Ruppel, hoogleraar rechten aan de Universiteit van Stellenbosch in Zuid- Afrika.

‘De klimaatonderhandelingen zijn als een rechtszaak voor Afrika, en we moeten met goede argumenten komen, in plaats van ons blind te staren op de wetenschappelijke bewijzen voor de opwarming’, zei Ruppel op een forum van Africa Climate Talks (ACT!) over de democratisering van globaal klimaatbeleid, begin september in de Tanzaniaanse hoofdstad Dar es Salaam.

Het forum, georganiseerd door Climate for Development in Africa, maakt deel uit van voorbereidingsproces voor Afrika’s bijdrage aan de COP21 in Parijs.

Succesverhalen

Het continent heeft zijn klimaatdiscours altijd gestoeld op geopolitiek en wetenschap. Maar in Parijs, zo stellen experts, zal Afrika een aanzienlijk aantal advocaten nodig hebben om aan te tonen wie de klimaatverandering veroorzaakt heeft, wat Afrikanen eraan gedaan hebben, en wat er kan gebeuren om adequate financiële en technologische steun te geven.

‘In plaats van te klagen zouden we beter stilstaan bij de zaken die we zelf gerealiseerd hebben.’

‘In plaats van te klagen zouden we beter stilstaan bij de zaken die we zelf – zonder hulp – gerealiseerd hebben. We moeten kijken naar onze succesverhalen en een zaak maken van wat Afrika kan doen, in plaats van te schreeuwen om middelen’, vindt John Salehe van de Africa Wildlife Foundation.

Mohammed Gharib Bilal, de Tanzaniaanse vicepresident, merkte op dat Afrika geleden heeft onder het Kyoto-protocol, omdat er onvoorziene gaten waren. ‘Met het oog op dit nieuwe akkoord in Parijs mogen we niet dezelfde fouten maken als ten tijde van Kyoto’, zei hij op het forum.

In het Kyoto-protocol lag de klemtoon op het terugdringen van de emissies, eerder dan op het aanpassen aan de gevolgen van de klimaatverandering. Maar ook bijvoorbeeld het hele systeem van koolstofkredieten viel nadelig uit voor landen met een verwaarloosbare uitstoot.

Verandering

De Tanzaniaanse vicepresident erkende dat Afrika soms te veel verwacht van de geïndustrialiseerde landen. ‘We hebben verandering nodig, en verandering moet bij onszelf beginnen’, zei hij.

Tot op vandaag hebben Afrikaanse landen als antwoord op de klimaatverandering proactief een beleid uitgestippeld met instrumenten om de impact in te dijken. Sommige landen hebben fors geïnvesteerd in schone energie, andere hebben klimaatvriendelijke landbouwtechnieken geïntroduceerd, en nog anderen hebben bomen geplant.

‘Het continent heeft heel wat capaciteiten, maar die verschillen van plaats tot plaats’, stelde John Kioli, voorzitter van de Kenya Climate Change Working Group. ‘We moeten goed nadenken over wat we precies hebben, en onderhandelen om te versterken wat we niet hebben.’

Rem op ontwikkeling

Het initiatief ACT! wil een overkoepelend kader scheppen voor Afrika’s rol in de strijd tegen de klimaatverandering, en die klimaatverandering voorstellen als een rem op het Afrikaanse ontwikkelingspotentieel, maar ook als een opportuniteit voor een structurele hervorming van de Afrikaanse economieën.

Zijn doelstelling is Afrikanen uit alle lagen van de bevolking mobiliseren in de aanloop naar de onderhandelingen in Parijs, mensen bewuster maken van de klimaatverandering en van de rol die ze zelf kunnen spelen in de globale aanpak van dit probleem, en Afrikanen aansporen om kritisch te kijken naar de VN-klimaatonderhandelingen.