Argentijns middenveld beschermt bossen en gletsjers tegen nieuwe president

De nieuwe ultrarechtse president van Argentinië Javier Milei wil de kettingzaag zetten in de milieu- en klimaatregels van het land. Voorlopig komt hij van een kale reis thuis.

Volgens Javier Milei is de klimaatverandering een “socialistische leugen”. De kersverse Argentijnse president probeert dan ook de regels rond mijnbouw in de buurt van gletsjers te versoepelen en de bescherming van bossen te schrappen.

Maar deze maatregelen lokken massale protesten, petities en open brieven uit in Argentinië. Milei zag zich gedwongen het wetsvoorstel voor de hervorming van de vrije markt in te trekken, omdat het duidelijk werd dat hij in het Argentijnse lagerhuis niet genoeg stemmen had om het door te voeren.

Hoewel hij in november met 56 procent van de stemmen tot president werd verkozen, heeft Milei’s libertaire partij minder dan een vijfde van de zetels in het lagerhuis en minder dan een tiende in de senaat. Daardoor heeft hij het niet makkelijk om wetgeving erdoor te krijgen.

Milei heeft nog niet laten weten wat de volgende stap voor de hervormingswet zal zijn. De regering zou ervoor kunnen kiezen om de wet opnieuw in te dienen voor een stemming in het parlement. Of hij zou aspecten ervan kunnen laten opnemen in een ministerieel besluit, of de wet voorleggen aan de bevolking via een referendum.

Minder bureaucratie

Na decennia van voornamelijk links bewind werd Milei gekozen met de belofte om drastisch te snijden in de overheidsuitgaven, de welig tierende inflatie aan te pakken en de economische groei te stimuleren.

Lucas Ruiz is een wetenschapper die gletsjers en ijs bestudeert bij het Argentijnse wetenschappelijke overheidsagentschap Conicet. Hij legt uit dat Milei de milieuregelgeving wil versoepelen en de omvang van beschermde gebieden wil inperken met het argument dat ze de economische ontwikkeling hinderen.

Milei schafte al snel het ministerie van Milieu af en stelde een zeer ingrijpende en radicale hervormingswet voor.

Enrique Viale, die aan het hoofd staat van de Argentijnse vereniging van milieuadvocaten, zegt dat Milei ‘deel uitmaakt van een internationale trend die ecologisch activisme als vijandig ziet’. Tijdens zijn campagne heeft Milei Jair Bolsonaro en Donald Trump de hemel in geprezen, twee voormalige presidenten die milieubescherming ook vooral als een last beschouwden.

Hoewel hij beloofd heeft dat Argentinië deel zou blijven uitmaken van het Klimaatakkoord van Parijs en de doelstelling van netto nul uitstoot in 2050 zou halen, schafte Milei al snel het ministerie van Milieu af en stelde hij een zeer ingrijpende en radicale hervormingswet voor.

Het wetsvoorstel bevat honderden punten die zijn agenda doordrukken in een breed scala van industrieën, van toerisme en wijn tot mijnbouw en landbouw. Maar de twee punten die milieuactivisten het meest boos maken, zijn de versoepeling van de beperkingen op economische activiteiten in gletsjergebieden en bossen.

Terwijl sommige punten in het wetsvoorstel steun kregen van wetgevers, waren deze twee punten voor de meesten problematisch. Vooral nadat wetenschappers en milieuorganisaties ze op grote schaal verwierpen.

Bossen en gletsjers

Een van de punten zou provinciale overheden toestaan om ontbossing toe te staan in gebieden waar het momenteel verboden is. Ook wordt het budget voor de aanpak van illegale ontbossing en bosbranden verlaagd.

Als deze wijziging er komt, schat Greenpeace, zouden ongeveer vier vijfde van de bossen niet langer wettelijk beschermd zijn.

Hernán Giardini, bosexpert bij Greenpeace, noemde het een ‘ernstige tegenslag en een ecologische achteruitgang’. Volgens hem zou het wetsvoorstel leiden tot een ‘ongecontroleerde toename’ van de ontbossing.

Milei stelde ook voor om de wettelijke definitie van gletsjers te veranderen, zodat kleinere gletsjers en gletsjers die nog niet officieel geregistreerd zijn niet worden meegeteld. Daarmee zouden ze hun wettelijke bescherming verliezen tegen de goud-, zilver- en kopermijnbedrijven die hun oog hebben laten vallen op de ertsen in de Andes.

Giardini zegt dat het idee dat je aan de randen van gletsjers kunt ontginnen zonder de gletsjers zelf te beschadigen vergelijkbaar is met ‘de deur van de koelkast verwijderen en verwachten dat de vriezer niet ontdooit’.

‘Beschamend’

Argentinië heeft bijna 17.000 gletsjers, die een gebied bestrijken dat groter is dan Palestina. Ze leveren drinkwater aan steden en helpen Argentinië om zich aan te passen aan de klimaatverandering.

Glacioloog Ruiz zegt dat ze de gevolgen van droogte helpen te verzachten door water te leveren. 'Het grootste risico dat we nu lopen met mijnbouw is de vervuiling van de gebieden waar veel rivieren hun oorsprong vinden', aldus Ruiz.

Het lot van deze maatregelen en de hervormingswet is onzeker. Maar Giardini waarschuwt dat het aannemen van deze maatregelen 'een beschamende tegenslag' zou zijn.

Aan de wetten die door de hervormingen zouden worden afgezwakt 'is vele jaren werk voorafgegaan', zegt hij, en als deze wetten worden verworpen 'zouden de inspanningen van vele jaren worden weggegooid'.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen bij IPS-partner Climate Home News.