Behoud van Amazonewoud komt ook volksgezondheid ten goede

Natuurbranden en ontbossing in het Amazone-regenwoud kunnen leiden tot meer dan vijftien miljoen gevallen van luchtweg- en hart- en vaatziekten per jaar, met daarmee gepaard gaande kosten voor de gezondheidszorg van twee miljard dollar per jaar.

Dat is de conclusie van een recente studie gepubliceerd in Communications Earth & Environment, die zich richtte op het belang van het behoud aan biodiversiteit in de Amazone voor de volksgezondheid.

Elke verbrande hectare bos kan gemiddeld twee miljoen dollar per jaar aan medische behandelingen kosten.

Het Amazonegebied wordt beschouwd als cruciaal om klimaatverandering tegen te gaan, maar heeft net te lijden onder een van de hoogste percentages van ontbossing. Een belangrijke bevinding van het onderzoek is dat elke verbrande hectare bos gemiddeld twee miljoen dollar per jaar aan medische behandelingen kan kosten.

Het beschermen van inheemse gebieden in het Amazonegebied zou daarom de eerste stap moeten zijn om deze bosbrand-gerelateerde ziekten te voorkomen, concluderen de auteurs.

Aandoeningen na bosbranden

‘Uit onze studie blijkt een sterke relatie tussen de uitstoot van verontreinigende stoffen door bosbranden en het bestaan van hart- en vaatziekten en luchtwegaandoeningen. Het bestrijden van deze illegale branden is daarom de eerste stap om een toename van deze brandgerelateerde ziekten te voorkomen’, zegt Paula Prist, hoofdauteur van het onderzoek en onderzoeker bij Ecohealth Alliance.

Uit verschillende eerdere onderzoeken is gebleken dat blootstelling aan rook van bosbranden het risico op een hele reeks aandoeningen verhoogt, waaronder ademhalingssymptomen, hartaandoeningen, beroertes, emfyseem, longkanker, bronchitis, astma, pijn op de borst, chronische long- en hartaandoeningen.

Tijdens een persconferentie benadrukten de onderzoekers en inheemse leiders uit Brazilië de noodzaak om hun territoria te beschermen en verzochten zij de regering van president Lula da Silva om, in samenwerking met de wereldwijde gemeenschap, de territoriale rechten van inheemse volkeren en de rechten van traditionele gemeenschappen te waarborgen.

Opnamecapaciteit Amazone

Het onderzoek toont aan dat het Amazone-oerwoud in staat is om gemiddeld 26.000 ton per jaar aan schadelijke vervuilende deeltjes (minder dan 2,5 micrometer) op te nemen die vrijkomen in de atmosfeer na het verbranden van vegetatie tijdens het droge seizoen dat eind juli begint. Het onderzoek analyseerde tien jaar aan gegevens van 772 gemeenten in een gebied dat ongeveer 5 miljoen vierkante kilometer besloeg, wat overeenkomt met meer dan de helft (59%) van het Braziliaanse grondgebied.

‘De studie draagt bij aan een breder begrip van de rol die inheemse gebieden spelen in het Braziliaanse Amazonegebied.’

Hoofdauteur Paula Prist benadrukt dat ontbossing en versnippering van natuurlijke omgevingen ook verband houden met een verhoogd risico op overdracht van infecties zoals hantavirus en malaria. Het beschermen van bossen en hun biodiversiteit is dus van essentieel belang om de regulering van ziekten in stand te houden en te voorkomen dat deze infecties zich verspreiden.

Inheemse hulp

Volgens onderzoeker Marcos Pedlowski, die niet bij het onderzoek betrokken was, draagt deze studie ‘belangrijk bij aan een breder begrip van de rol die inheemse gebieden spelen in het Braziliaanse Amazonegebied in termen van levering van milieudiensten’.

‘Meestal wordt alleen gekeken naar de bijdrage van het behoud van biodiversiteit en watervoorziening, maar deze studie bevestigt dat inheemse gebieden ook een belangrijke rol spelen bij het absorberen van luchtverontreinigende stoffen die afkomstig zijn van bosbranden’, voegt hij eraan toe.

Pedlowski, verbonden aan het Centrum voor Humane Wetenschappen van de staatsuniversiteit van Norte Fluminense in Rio de Janeiro, benadrukt ook het snelle tempo van verstedelijking in het Braziliaanse Amazonegebied, nog los van de ontbossing.

‘Deze studie laat duidelijk zien dat ontbossing een negatieve invloed heeft op de menselijke gezondheid en dat inheemse gebieden, door hun functie van absorptieputten voor deze verontreinigende stoffen, uiteindelijk de impact verminderen en zelfs andere bevolkingsgroepen buiten de Amazone ten goede komen’, voegt hij eraan toe.

Toekomst van bossen

Voor Marcia Macedo, van het Woodwell Climate Research Center in het Amerikaanse Massachusetts, ‘geeft deze studie ons een nieuwe reden om de inheemse volkeren van de Amazone te bedanken omdat ze de beste bewakers zijn van de bossen die ze bewonen. Ook de nood aan erkenning van hun rechten en het garanderen van hun territoria wordt nog maar eens benadrukt.’

‘We hopen dat de Braziliaanse staat een plan presenteert om de criminele ontbossing ten behoeve van de agribusiness tegen te gaan.’

Op een persconferentie uitte Macedo haar bezorgdheid over de toekomst van de bossen, vooral in het zuidoosten van de Amazone, waar de afgelopen twee decennia een drastische verandering in het brandregime heeft plaatsgevonden. ‘Vuur is geen natuurlijk element van dat landschap, maar eerder een symptoom van verschillende menselijke acties in de regio’, zei Macedo. Daarom is het behoud van inheemse gebieden volgens haar cruciaal om verdere schade te voorkomen.

Bosbescherming

Dinamam Tuxá, inheemse activist en uitvoerend coördinator van de inheemse belangenorganisatie APIB, benadrukt de waarde van de bosbescherming door inheemse volkeren. ‘Nu wetenschappelijke kennis de waarde heeft aangetoond van de bescherming van het bos door inheemse volkeren, hopen we dat de Braziliaanse staat een plan presenteert om de criminele ontbossing ten behoeve van de agribusiness tegen te gaan.’

De specialisten maken zich niet alleen zorgen over de Amazone, aangezien de effecten van de bosbranden als transcontinentaal worden beschouwd. Volgens Prist verspreiden de verontreinigende stoffen zich over grote afstanden en treffen ze bevolkingsgroepen die honderden kilometers van de branden, en zelfs in andere landen wonen.

Pedlowski waarschuwt dat inheemse gronden onder druk staan van houthakkers, veeboeren en mijnwerkers in het hele Braziliaanse Amazonegebied. Hij roept op tot snel handelen: ‘Het is dringend nodig dat de Braziliaanse regering de bescherming van inheemse gebieden in het Amazonegebied uitbreidt.’

Dit artikel is eerder verschenen bij IPS-partner SciDev.net