Cambodja wil meer dan huidige 1 procent zonne-energie

Dat duurzaamheid zo hoog op de agenda staat is opmerkelijk, want traditioneel heeft dit land een groot wantrouwen tegenover alternatieve manieren om stroom op te wekken.

Het lijkt vanzelfsprekend dat een tropisch land een beroep zou doen op de overvloedige zonne-energie. Maar de realiteit is anders: nog geen 1 procent van de opgewekte stroom in Cambodja is afkomstig van zonnepanelen. ‘Toen ik hier voor het eerst was, zag ik ook vooral het grote potentieel’, zegt Daniel Pacheco, manager van één van de weinige bedrijven die zonnepanelen produceren.

Pacheco is Venezolaan en kwam zeven jaar geleden naar Cambodja voor een tijdelijk ingenieursproject. Hij vestigde zich permanent in het Zuidoost-Aziatische land toen hij de onbenutte mogelijkheden van zonne-energie zag.

Autobatterij

Het was vooral de gebrekkige stroomvoorziening die in het oog sprong. ‘Op dat moment maakte 80 procent van de bevolking gebruik van autobatterijen. Daar kan een gezin op het platteland drie tot vijf dagen elektriciteit uit halen. Daarna moet de batterij naar de dichtstbijzijnde stad gebracht worden voor een nieuwe oplaadbeurt. Duur en erg tijdrovend.’ Ziedaar de grote uitdaging voor Pacheco en zijn bedrijf.

‘Om elektriciteit op te wekken en te verdelen heb je een vergunning nodig. Die krijg je alleen als je kunt bewijzen dat je een betrouwbare leverancier bent.’

Hij begon eenvoudige systemen met zonne-energie te ontwikkelen. Maar dat was buiten de Cambodjaanse wet gerekend. Want je kunt niet zomaar naar een dorp stappen en alle bewoners van stroom voorzien. ‘Om elektriciteit op te wekken en te verdelen heb je een vergunning nodig. Die krijg je alleen als je kunt bewijzen dat je een betrouwbare leverancier bent.’ Maar het bleek onmogelijk om dat bewijs te leveren.

Dus probeert Pacheco gezin per gezin te overtuigen om met zonnepanelen te werken. In het meest eenvoudige pakket leveren de panelen voldoende stroom zodat er enkele lampen kunnen branden, de televisie kan spelen en misschien een ventilator kan draaien. Pacheco is nu actief in drie Cambodjaanse provincies. Dat zouden er in de volgende jaren negentien moeten worden. Ondertussen komen er ook grotere opdrachten binnen om scholen, hotels en bedrijven van elektriciteit te voorzien.

Een bescheiden succes, maar de weg is nog lang. Momenteel zou nog zo’n 60 procent van de Cambodjanen het systeem van de autobatterij gebruiken. En nog altijd zijn hele dorpen niet aangesloten op het stroomnet.

Imago

Zonne-energie heeft in Cambodja een imagoprobleem. Dat heeft verschillende oorzaken. De overheid doet te weinig om het te promoten, zogenaamd omdat ze het nationale elektriciteitsnetwerk zelf wil uitbreiden.

Goedbedoelde projecten uit het verleden hebben niet altijd de juiste resultaten opgeleverd.

Verder hebben goedbedoelde projecten uit het verleden niet altijd de juiste resultaten opgeleverd. Er zijn voorbeelden van centrales die slecht geïnstalleerd waren en het na verloop van tijd lieten afweten. Daarom staan Cambodjanen weigerachtig tegenover die nieuwe technologie.

‘Een tijdje geleden bereikte een ngo een averechts effect met een zwaar gesubsidieerd zonneproject0146, zegt Pacheco. ‘Enkele tienduizenden home-systemen werden toen zo goed als gratis uitgedeeld. Als iets gratis is, kijken mensen er meestal niet naar om. De kwaliteit was ook niet goed en er was geen service na de verkoop.’ En zo groeide het wantrouwen nog meer.

Bewustmaking is dan ook een belangrijke opdracht voor zijn bedrijf. Pacheco ziet het als een uitdaging. ‘Wij organiseren zelfs evenementen en concerten waar we demonstraties geven om mensen te overtuigen.’ Ironisch genoeg is het op dit moment niet mogelijk om de nodige stroom voor zo’n concert uit zonnepanelen te halen. ‘Het zijn kleine opstellingen die tonen hoe mensen zonne-energie in hun dagelijkse leven kunnen gebruiken.’

Kentering

De laatste jaren is de negatieve houding stilaan veranderd. De weinige bedrijfjes die er zijn, hebben zich verenigd om als sector sterker te staan in onderhandelingen met de overheid. ‘Het gaat traag en het land staat eigenlijk zo goed als nergens als het over zonne-energie gaat. Maar als je de vooruitgang ziet, ben ik optimistisch’, zegt Pacheco.

Zo is er enkele maanden geleden voor het eerst een contract getekend om een zonne-energiecentrale te bouwen die zou aangesloten worden op het nationale elektriciteitsnetwerk. Het gaat over amper 10 megawatt, maar het is een begin en er kunnen andere centrales volgen.

En nu wordt er door de overheid dus gewerkt aan nieuwe doelstellingen voor hernieuwbare energie. ‘Het belangrijkste is dat de hiaten uit de wet worden weggewerkt. Hoe kan je jouw persoonlijke stroomproductie aansluiten op het netwerk? En gaat de energiefactuur ook echt naar beneden als je geïnvesteerd hebt in zonnepanelen? Ik hoop dat de nieuwe wetten hier duidelijkheid in brengen.’

Als de ontwerptekst klaar is, mogen eerst alle ministeries nog hun zeg doen voor de tekst definitief wordt. Nieuwe wetten en regels zouden dan in maart volgend jaar van kracht worden. ‘Ik ben er zeker van dat het de goeie richting uitgaat’, concludeert Pacheco. ‘De vraag is alleen: kan mijn bedrijf overleven tot die nieuwe wetten er effectief zijn?’