Duizenden staatloze Dominicanen missen deadline van hun leven

Al enkele dagen vormden er zich lange rijen aan haastig opgezette regularisatiekantoren over het hele land. Op 16 juni om 19 uur verliep namelijk de deadline voor de aanvraag van een legaal verblijfsstatuut. Duizenden inwoners, de meerderheid daarvan van Haïtiaanse origine, hebben die deadline gemist.

Ongeveer 250.000 Dominicanen met Haïtiaanse ouders werden plotsklaps illegaal.

In een poging om de illegale instroom van Haïtianen tegen te gaan, oordeelde het Dominicaanse Grondwettelijk Hof in 2013 dat iedereen geboren na 1929 uit niet-Dominicaanse ouders geen recht had op de Dominicaanse nationaliteit. Wie afstamt van migranten zonder papieren zou worden uitgewezen.

Ongeveer 250.000 Dominicanen met Haïtiaanse ouders, waarvan velen geen enkele band hadden met Haïti, werden plotsklaps illegaal in het land waar ze waren opgegroeid.

Op deze uitspraak volgde veel protest. Onder druk van de internationale gemeenschap startte de Dominicaanse regering in 2014 daarom een procedure voor het opzetten van een legaal verblijfsstatuut. Iedereen die een identiteitsbewijs kan voorleggen en kan aantonen dat hij voor 2011 aankwam in het land, heeft recht op zo’n statuut.

Dat is voor velen echter een probleem. Er zijn niet veel Dominicaanse werkgevers die documentatie voorzien waarmee de Haïtianen kunnen aantonen hoe lang ze al in het land zijn.

Vaak werden kinderen van Haïtiaanse arbeiders geboren op het platteland en niet in een ziekenhuis, waardoor ze geen geboortecertificaat hebben. 

Daarnaast voorziet de Haïtiaanse regering, ondanks beloftes eerder dit jaar, slechts traag in identiteitsbewijzen.

Zo getuigde Molaire Cadon, een 66-jarige man die al op dertienjarige leeftijd de grens overstak om op suikerrietplantages te werken, aan Associated Press dat hij al meermaals vergeefs langsging bij de Haïtiaanse ambassade in Santo Domingo om zijn geboortecertificaat te verkrijgen.

In veel gevallen bestaat het gevraagde papierwerk overigens niet: vaak werden kinderen van Haïtiaanse arbeiders geboren op het platteland en niet in een ziekenhuis, waardoor ze geen geboortecertificaat hebben. 

Het proces werd ook vertraagd door Haïtianen die nog snel de grens oversteken om een verblijfsstatuut te bemachtigen. Maandag arresteerde het Dominicaanse leger 26 Haïtianen die via de zee met een speedboot het land trachtten binnen te geraken. Een vrouw op de boot bekende dat ze probeerde haar dochter te regulariseren als Dominicaanse.

Deportatie

Wat er zal gebeuren met de mensen die er niet in slaagden een legaal verblijfsstatuut te verkrijgen, is niet helemaal duidelijk. Velen vrezen voor een grootschalige deportatie.

Volgens de Dominicaanse minister van Buitenlandse Zaken Andres Navarro gaat het om een misverstand. Hij zegt dat op 17 juni simpelweg de regulariseringsprocedure eindigde, en dat het niet zo is dat er op 18 juni deportaties zouden beginnen. Toch heeft het Dominicaanse migratiebureau volgens CBS news al twaalf bussen voorzien aan de grens met Haïti om uitzettingen te beginnen.

Het moeizame regulariseringsproces zorgde voor onrust. Op de laatste dag kwam het tot een gewelddadig treffen tussen de Dominicaanse politie en Haïtianen die met geweld het ministerie van Binnenlandse Zaken in Santo Domingo probeerden binnen te dringen. 

Racisme

Naarmate de deadline naderde, groeide de kritiek op de werkwijze van de Dominicaanse regering. Sommige bronnen hebben het zelfs over ‘sociale zuivering’ van het land. Greg Gandin van The Nation zegt dat de autoriteiten nu al mensen oppakken in de armere wijken op basis van ‘donkere huidskleur en Haïtiaanse gelaatstrekken’.

De vijandigheid tussen Dominicanen en Haïtianen heeft diepe historische wortels. Eerder dit jaar werd een jongeman van Haïtiaanse afkomst opgehangen teruggevonden. De Dominicaanse politie deed het incident af als een diefstalgerelateerde misdaad, maar volgens de Haïtiaanse gemeenschap ging het om een racistische lynchpartij.