Europa schort steun aan Palestijnen dan toch niet op, maar ‘schade is toegebracht’

De Europese Commissie gaat de ontwikkelingssamenwerking met Palestina, goed voor in totaal 691 miljoen euro, dan toch niet bevriezen. Na kritiek van buitenaf en interne verdeeldheid werd de beslissing nog diezelfde avond teruggedraaid. Waarnemers spreken over een communicatieblunder met een grote impact.

Maandagnamiddag liet Europees Commissaris voor Nabuurschap Oliver Varhelyi weten dat Brussel zijn steun aan Palestina zou ‘herbekijken’. Alle betalingen zouden worden opgeschort en alle programma’s zouden opnieuw geëvalueerd worden. ‘Er kan geen business as usual zijn’, aldus Varhelyi, vanwege ‘de schaal van terreur en wreedheid tegen Israël en zijn volk’.

Lidstaten protesteren

De Europese Commissie is de grootste donor van Palestina. De huidige portefeuille bedraagt meer dan 691 miljoen euro, waaronder veel humanitaire programma’s. Verschillende lidstaten waren het niet eens met de beslissing van de Hongaarse commissaris Varhelyi.

Verschillende lidstaten waren het niet eens met de beslissing van de Hongaarse commissaris Varhelyi.

‘Deze beslissing is schandalig, een waar verraad van Europa van zijn eigen grondbeginselen. De Europese Commissie moet dit rechtzetten en Europa moet de internationale actie voor vrede leiden, niet een heel volk straffen’, zei de Spaanse vice-premier Yolanda Diaz op X. Onder meer Ierland en Luxemburg tekenden protest aan.

Ook Belgisch minister van Ontwikkelingssamenwerking Caroline Gennez zag geen heil in het stopzetten van humanitaire hulpverlening, en de internationale solidariteitskoepel 11.11.11 riep op tot ‘de onmiddellijke intrekking van de bevriezing van de Europese ontwikkelingssamenwerking aan Palestina’.

Na de kritiek, om iets na 18 uur kondigde Janez Lenarčič, de Europese Commissaris voor Humanitaire Hulp en Crisismanagement, aan dat ‘de humanitaire hulp van de EU aan Palestijnen in nood doorgaat zolang dat nodig is’.

Nog wat later kwam een officieel persbericht van de Commissie dat stelde dat er ‘voorlopig geen betalingen worden opgeschort’. Wel komt er een ‘doorlichting van de Europese steun aan Palestina, om te verzekeren dat Europees geld niet indirect een terreurorganisatie helpt om aanslagen tegen Israël te plegen’.

‘Onnoemelijke schade toegebracht’

‘Dat de beslissing nu lijkt te worden teruggetrokken is alvast positief, maar Varhelyi heeft met zijn aankondiging onnoemelijke schade toegebracht’, vindt Willem Staes, Midden-Oostenexpert voor 11.11.11.

‘Als de steun aan Palestina zelfs maar in vraag wordt gesteld is er sprake van het straffen van een volledige burgerbevolking voor de wandaden van Hamas.’

‘Het is onwaarschijnlijk dat de steun aan Palestina zelfs maar in vraag wordt gesteld. Dan is er sprake van het straffen van een volledige burgerbevolking voor de wandaden van Hamas’, zegt Staes. ‘Dat is niet alleen immoreel, het is ook ineffectief. Je raakt er Hamas op geen enkele manier mee.’

Volgens zijn contacten in de regio zorgde de aankondiging van Varhelyi voor veel verontwaardiging in de Arabische wereld. ‘De EU heeft de voorbije jaren al veel aan geloofwaardigheid als bemiddelaar in dit conflict ingeboet, wat overblijft dreigt nu volledig aan diggelen geslagen te worden door één tweet van de Hongaarse commissaris.’

Eenzijdig

Maar het is geen op zichzelf staand feit, vindt de onderzoeker. Volgens Staes kenmerkt de Europese reactie op de aanvallen van Hamas en de Israëlische repressailles zich door ‘een ongeziene escalatie van eenzijdigheid’.

Lees ook

Islah Jad: ‘Wij Palestijnen zijn gedoemd om hoopvol te zijn’

‘Uiteraard moeten we de wandaden van Hamas ten strengste veroordelen en afwijzen. Maar ik zie bijvoorbeeld nergens kritiek vanuit Europese hoek op de willekeurige bombardementen van Palestijnse burgers en de aangekondigde belegering van Gaza door de Israëlische minister van Defensie.’

Gisteren kondigde de voormalige generaal Yoav Gallant aan dat Gaza hermetisch wordt afgesloten en er geen ‘voedsel, brandstof of elektriciteit’ meer zal doorkomen.

‘Dat is duidelijk een vorm van collectieve bestraffing, een oorlogsmisdaad onder het internationaal recht, maar toch klinkt een oorverdovende Europese stilte’, aldus Staes. ‘Indien de intentie van Varhelyi er toch zou doorkomen, zou de EU zich bovendien zelf bezondigen aan een vorm van collectieve bestraffing’, voegt hij er nog aan toe.

Later op dinsdag vindt nog een bijzondere top van de buitenlandministers van de lidstaten plaats, waar de steun aan Palestina ongetwijfeld op de agenda zal staan.