Geen enkel industrieland komt nog maar in de buurt van groene groei

Welvarende landen slagen er niet in om economische groei in evenwicht te brengen met de internationale klimaatdoelstellingen. Spreken over ‘groene groei’ is misleidend, stelt een nieuwe studie in The Lancet, omdat deze landen er niet in slagen om hun emissies voldoende terug te dringen.

Onderzoekers van de universiteiten van Leeds en Barcelona stellen vast dat geen enkel welvarend land echt ‘groene groei’ heeft bereikt: een economie die groeit binnen de krijtlijnen van het Klimaatakkoord van Parijs.

Historisch zijn economische groei en CO2-uitstoot sterk met elkaar verbonden. Als het bruto binnenlands product stijgt, wordt er ook meer uitgestoten. Sommige hoge-inkomenslanden zijn er in geslaagd die twee te ontkoppelen: de economie te laten groeien en tegelijkertijd hun CO2-voetafdruk te verkleinen. Maar geen enkel land doet dat met uitstootreducties die voldoen aan de doelstellingen van Parijs.

27 keer meer

De studie identificeert elf rijke landen die tussen 2013 en 2019 een ontkoppeling bereikten: België, Nederland, Australië, Oostenrijk, Canada, Denemarken, Frankrijk, Duitsland, Luxemburg, Zweden en het Verenigd Koninkrijk.

‘Dergelijke ontoereikende emissiereducties groene groei noemen is zeer misleidend, het is greenwashing.’

Uit de analyse blijkt dat de emissiereducties in die landen ver achterblijven bij de percentages die nodig zijn om te voldoen aan het Parijsakkoord.

Hoe de zaken er nu voor staan zouden de elf landen er gemiddeld meer dan tweehonderd jaar over doen om hun uitstoot tot bijna nul terug te brengen. Daarbij zouden ze in totaal meer dan 27 keer hun eerlijk deel van het wereldwijde koolstofbudget uitstoten. Dat is de hoeveelheid CO2 die we in totaal mogen uitstoten om kans te maken om de opwarming van de aarde tot een leefbaar niveau te beperken.

‘Hier is niets groen aan. Het is een recept voor klimaatontwrichting en verdere klimaatonrechtvaardigheid. Dergelijke ontoereikende emissiereducties groene groei noemen is zeer misleidend, het is greenwashing’, zegt hoofdauteur van de studie Jefim Vogel.

Niet in de buurt

‘Als groene groei in overeenstemming moet zijn met de klimaatdoelen en het rechtvaardigheidsprincipe van het Parijsakkoord, dan hebben hoge-inkomenslanden duidelijk niets bereikt dat in de buurt komt van groene groei. Het is bovendien hoogst onwaarschijnlijk dat ze dat in de toekomst zullen bereiken’, aldus de milieueconoom.

Ter illustratie: Tussen 2013 en 2019 realiseerden de elf landen minder dan 2 procent jaarlijkse emissiereductie, volgens de doelstellingen van Parijs moeten tegen 2025 gemiddeld 30 procent jaarlijkse reductie bewerkstelligen.

Wel moet gezegd worden dat de landen in het onderzoek de best presterende hoge-inkomenslanden zijn. De meeste andere welvarende naties presteren nog slechter, zo hebben velen hun uitstoot tussen 2013 en 2019 zelfs nog verhoogd.

Postgroei

‘Voortgezette economische groei in landen met een hoog inkomen staat op gespannen voet met het doel om een catastrofale klimaatverandering af te wenden en de rechtvaardigheidsprincipes te handhaven die de ontwikkeling in lage-inkomenslanden moet beschermen. Met andere woorden, verdere economische groei in hoge-inkomenslanden is schadelijk, gevaarlijk en onrechtvaardig’, aldus Vogel.

‘Verdere economische groei in hoge-inkomenslanden is schadelijk, gevaarlijk en onrechtvaardig.’

Daarom bevelen de onderzoekers rijke landen aan om postgroeistrategieën aan te nemen. Postgroei draait om het verleggen van de focus van consumptie- en bbp-groei naar groei van kwaliteit van leven. Zo zou onder meer de energie-intensieve productie moeten dalen, de consumptie van de rijken verminderen en meer ingezet worden op openbaar vervoer.

De onderzoekers stellen ook voor om maatregelen in te voeren zoals vermogensbelastingen, maximale inkomensdrempels en verbeterde transportsystemen om de uitstoot te verminderen en tegelijkertijd rechtvaardigheid en duurzaamheid te bevorderen.