Grote overstromingen zijn voorspelbaar - als je leert van de buren

Grote overstromingen zijn eigenlijk goed te voorspellen, blijkt uit Europees onderzoek in het vakblad Nature. De kunst is niet enkel te kijken naar de lokale geschiedenis en weergegevens, maar ook door die van gelijkaardige regio’s elders in Europa te analyseren.

Voor elk overstromingsgevoelig gebied is de vraag: wat kunnen we in het ergste geval verwachten, en welke maatregelen dringen zich op om huizen, bedrijven en infrastructuur te beschermen? Meestal wordt die vraag beantwoord door naar de geschiedenis te kijken: de ergste overstromingen van de afgelopen decennia of eeuwen in de regio.

Maar de voorbije jaren hebben zich in Europa keer op keer verrassend extreme overstromingen voorgedaan, die lokaal niet voor mogelijk werden gehouden. De grote overstromingen van 2021 in Duitsland en België bijvoorbeeld, waarbij meer dan 220 mensen omkwamen. Ook vandaag leidt hevige regen in West-Vlaanderen tot grote zorgen bij lokale besturen.

Een grootschalig Europees onderzoek onder leiding van de Universiteit van Wenen heeft nu alvast de sleutel gevonden tot betere voorspellingen: het risico inschatten door ook vergelijkbare stroomgebieden op andere plaatsen te onderzoeken. Dat blijkt uit de analyse van de metingen van meer dan achtduizend weerstations in heel Europa, van 1810 tot vandaag. De resultaten zijn verschenen in Nature Geoscience.

Bij de buren kijken

Uit de analyse komt een duidelijk patroon naar voren: plaatselijk verrassende ‘mega-overstromingen’ liggen vaak onder of dichtbij de bovengrens van eerdere overstromingen in vergelijkbare regio’s. Het onderzoeksteam toont zo aan dat overstromingsrampen zoals die in 2021 eigenlijk te verwachten waren, en zelfs ‘ruim binnen de verwachte marges’ liggen als continentale gegevens worden meegerekend.

‘Het is belangrijk om niet alleen rekening te houden met geografisch aangrenzende gebieden, maar ook met gebieden met vergelijkbare omstandigheden - ook als die veel verder weg liggen’, zegt professor Waterbeheer Günter Blöschl. ‘Het is daarom van essentieel belang om bij de inschatting van het risico verder te kijken dan de nationale grenzen en informatie over mega-overstromingen te delen tussen landen en zelfs continenten, om de verrassingsfactor te verminderen en levens te redden.’