‘Klimaatvluchtelingen zullen Bengalese steden overspoelen’

De 35-jarige Abdul Aziz arriveerde in 2006 in de Bengalese hoofdstad Dhaka. Hij verloor alles aan de machtige rivier Meghna, meer bepaald aan oevererosie. Ooit leidde Aziz een gelukkig leven in het dorp Dokkhin Rajapur, waar hij een mooi huis en veel landbouwgrond bezat, vertelt hij.

‘Mijn vader en grootvader waren grondbezitters. Ik ben opgegroeid in weelde, maar nu ben ik arm. Er is niet eens geld om mijn dochter naar school te laten gaan.’

Aziz ging van deur tot deur om een degelijke baan te vinden, maar zonder succes. ‘Vijf jaar lang verkocht ik noten op straat, daarna begon ik met riksja’s rond te rijden.’ Hij kan geen fatsoenlijk huis huren, dus leeft hij met zijn familie in een sloppenwijk, met zeer beperkte toegang tot sanitair en proper water.

Sloppenwijken

Net als Aziz komen er dagelijks mensen naar de steden van Bangladesh, zoals Dhaka en Chittagong. Ze vestigen zich in de sloppenwijken en op plaatsen met goedkope huizen, en veroorzaken zo tal van sociale en milieuproblemen.

Migratie en ontheemding zijn een kenmerkend verschijnsel voor Bangladesh, maar de laatste jaren gaat het hard. De erosie, orkanen en stormvloeden als gevolg van de klimaatverandering hebben veel mensen op de vlucht gejaagd. De getroffen bevolking migreert meestal naar nabijgelegen dorpen en steden, en velen van hen keren nooit terug.

In Bangladesh leidt de erosie van rivieroevers jaarlijks tot de ontheemding van 50.000 tot 200.000 mensen.

In Bangladesh leidt de erosie van rivieroevers jaarlijks tot de ontheemding van 50.000 tot 200.000 mensen, blijkt uit een studie van de Refugee and Migratory Movements Research Unit van de Universiteit van Dhaka en het Centre for Migration Research aan de Universiteit van Sussex uit 2013.

Klimaatexpert Atiq Rahman voorspelt dat ongeveer 20 miljoen mensen in het land ontheemd zullen raken als de globale zeespiegel met een meter stijgt.

Het vijfde IPCC-rapport doet een vergelijkbare prognose, namelijk dat de zeespiegel met 26 tot 98 centimeter kan stijgen tegen 2100 (naargelang de CO2-uitstoot). In dat geval zal Bangladesh 17,5 procent van zijn landoppervlakte verliezen, en zullen 31,5 miljoen mensen moeten verhuizen.

Enorme uitdaging

‘Klimaatvluchtelingen zullen grote steden zoals Dhaka overspoelen en de armoede vergroten, aangezien ze er geen werk zullen vinden’, verklaart stadsplanner en hoogleraar aan de Universiteit van Dhaka, Maksudur Rahman.

Rahman zegt dat de instroom van intern ontheemde klimaatvluchtelingen een grote uitdaging zal zijn voor de plannen van de Bengalese regering om klimaatbestendige steden te bouwen.

Bangladesh wordt geregeld door rampen getroffen. Het stroomgebied van de rivieren de Ganges, de Brahmaputra en de Meghna valt wereldwijd het vaakst ten prooi aan overstromingen. Alleen al de rampzalige overstroming in 1998 kostte aan 1100 mensen het leven en maakte 30 miljoen anderen dakloos.

Shah Kamal van de Autoriteit voor Rampenmanagement verwacht nog meer Bengalese klimaatvluchtelingen in de toekomst. ‘De regering neemt de kwestie ernstig. Ze wil hen helpen in de gebieden waar deze vluchtelingen willen leven.’

Hij benadrukt dat de Bengalese ontheemden onschuldige slachtoffers zijn van de klimaatverandering.