Migratiebeleid niet baseren op mythes, maar op feiten

1. Ontwikkelingssamenwerking zal migratie stoppen

Ontwikkelingssamenwerking doet migratie niet afnemen, integendeel. Ontwikkeling brengt in een eerste fase migratie met zich mee. Beleidsmedewerker Migratie van 11.11.11, Flor Didden verklaart: ‘Als mensen meer middelen krijgen, ontwikkelen ze ambities. Ontwikkeling draagt ertoe bij internationaal te emigreren. Migratie heeft eigenlijk met onevenwicht en opportuniteiten elders te maken. De hoogste internationale emigratiecijfers komen niet uit de armste landen, maar uit landen met middenklasinkomen.’

‘Op lange termijn zal migratie afnemen, maar dat is een proces van vele jaren’, voegt Didden toe. ‘Migratie draagt op zijn beurt ook bij aan ontwikkeling. Voor veel migranten is migratie een ontwikkelingsproject: wereldwijd sturen migranten 436 miljoen euro op naar het thuisfront. Een cijfer dat drie keer zo hoog ligt dan de officiële globale ontwikkelingshulp.’

‘Migratie draagt bij aan ontwikkeling.’

Geld opsturen naar familie in het buitenland, blijft een vrije keuze van de migrant zelf. Niet iedereen profiteert dus van de financiële steun langs dat kanaal. Bovendien vragen bedrijven als Western Union en Moneygram vaak hoge transactiekosten die tot twaalf procent kunnen oplopen. Didden: ‘Vandaag blijft er te veel geld plakken bij enkele multinationals. In de SDG’s staat een streefcijfer van drie procent voor transactiekosten.’

Didden pleit ook voor kennisoverdracht van de migranten zelf: ‘Mensen die hier voor arts of ingenieur studeerden of werkten, kunnen hun expertise in het land van herkomst gebruiken om hulp te bieden. Het beleid kan daartoe bijdragen met systemen van circulaire migratie of met specifieke projecten gericht op diaspora. In het verleden liepen er dergelijke projecten in België, maar vandaag staan die op een laag pitje.’

2. Grenzen optrekken is migratie stoppen

Ook dat blijkt niet te werken. Overal in Europa gingen er meer en meer stemmen op om de binnengrenzen weer op te trekken. Ondertussen zetten enkele lidstaten dat beleid ook al in de praktijk om. Vijfentwintig jaar Europees grenzenbeleid toont aan dat het militariseren van de buitengrens weinig effect heeft. Wanneer de ene migratieroute gesloten wordt, zoeken mensen andere wegen op. De Migratiecoalitie spreekt over verspilling van belastinggeld.

Volgens de koepel werkt het de mensensmokkel ook mee in de hand. Europol schat dat vluchtelingen mensensmokkelaars elk jaar meer dan een miljard euro toevertrouwen om in Europa te raken. In 2015 zou het cijfer tussen drie en zes miljard schommelen. Dat is gelijk aan het bedrag dat de EU spendeert om migranten de toegang tot Europa te beletten.

‘De overheid bekommert zich niet om de onderkant van de economie.’

Sinds de Belgische migratiestop in 1974 is het slechts in zeer specifieke gevallen en onder specifieke voorwaarden (bv. voor highly skilled migranten in bepaalde sectoren) mogelijk om een verblijf voor langer dan drie maanden vast te krijgen. Volgens het rapport van de Migratiecoalitie schieten de toegangskanalen tekort. Dat geldt voor vluchtelingen maar even goed voor arbeidsmigranten.

Didden: ‘De overheid trekt mondjesmaat hoogopgeleide mensen aan en bekommert zich niet om de onderkant van de economie. Vandaag leven er honderdduizend mensen zonder papieren in België. Velen onder hen werken in de informele economie. In restaurants, schoonmaakbedrijven of de bouwsector bijvoorbeeld.’

‘De Migratiecoalitie wil de overheid erop wijzen dat er ook nood is aan een legaal kanaal voor die veelal laag geschoolde jobs. Die bereiken Europa vandaag met een gammel bootje. Als we dat op een gecoördineerde manier organiseren kunnen die mensen aan de slag onder menswaardige omstandigheden en heeft iedereen erbij te winnen. Ook de herkomstlanden’, zegt Didden.

‘De SDG agenda ziet meer legale migratie routes als een onderdeel van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen. Maar ook de OESO pleit ervoor als cruciaal onderdeel van de strijd tegen de mensensmokkel. In april 2014 verdronken er honderden mensen in de Middellandse Zee. Minister voor Ontwikkelingssamenwerking Alexander De Croo hield toen een pleidooi voor meer kanalen voor arbeidsmigratie. Die zien we vandaag nog niet’, vervolgt hij.

3. Rechten van migranten inperken om samenleving in stand te houden

Zal ons sociaal systeem instorten door migranten? Meer dan de helft van de Belgen vreest dat de sociale zekerheid in het gevaar zal komen door de vluchtelingencrisis. De OESO voerde er onderzoek naar en concludeert dat de impact van vijftig jaar migratie niet groter is dan een halve procent van het BBP in westerse economieën. De kostprijs van de vluchtelingenstroom in 2016 zou respectievelijk 0,11 procent van het Belgische BNP en gemiddeld 0,19 procent in Europa bedragen.

Het onderzoek toont ook aan dat migranten net bijdragen aan de sociale zekerheid. In 2011 betaalde een migrant gemiddeld driehonderdzeventig euro meer aan sociale bijdragen dan dat hij ontving in bijdragen. Didden: ‘Op zich is dat geen immens bedrag, maar het cijfer is natuurlijk wel positief. Als migranten kansen krijgen, dan kunnen ze iets bijdragen aan onze samenleving. Vandaag krijgen ze daar te weinig kansen voor.’ Dat zegt ook de OESO die becijferde dat het overheidsbudget met 0,9 procent zou toenemen wanneer migranten in België dezelfde werkzaamheidsgraad zouden kennen als de autochtone bevolking.

‘Als migranten de kans krijgen, kunnen ze iets bijdragen aan onze omgeving.’

Flor Didden vindt het alvast positief dat de Belgische regering meer oog heeft voor de link tussen migratie en ontwikkeling. ‘In de beleidsnota 2014 van minister De Croo staat te lezen dat de regering zou bekijken hoe de impact van remittances op ontwikkeling versterkt kan worden. Toch zien we nog niet veel resultaat. Het is duidelijk dat er nog heel wat opportuniteiten liggen waar de regering de komende jaren zeker werk van moet maken.

De Migratiecoalitie is de koepel die middenveldorganisaties 11.11.11, Netwerk Tegen Armoede, Vluchtelingenwerk Vlaanderen, Minderhedenforum, Orbit en Samenlevingsopbouw Brussel verbindt.