Moord op Slovaakse journalist Jan Kuciak: ontspringt opdrachtgever de dans?

Journalisten en mensenrechtenactivisten zijn blij met de veroordeling van de man die de Slovaakse onderzoeksjournalist Jan Kuciak en zijn verloofde vermoordde. Maar ze willen dat ook andere betrokkenen veroordeeld worden.

Huurmoordenaar Miroslav Marcek (37), die bekende de moorden te hebben gepleegd, werd eerder deze week veroordeeld tot 23 jaar cel. 

Tijdens een hoorzitting in januari werd hij schuldig bevonden aan de moord op het stel in februari 2018. Drie anderen – Tomas Szabo, Alena Zsuszova en Marian Kocner – staan ook terecht in de zaak. Mensenrechtengroepen, waaronder de Slovaakse anticorruptiegroep Za slusne Slovensko (Voor een Fatsoenlijk Slovakije) die werd opgericht in reactie op de moorden, willen dat iedereen de betrokken is bij de zaak berecht wordt.

Corruptie op hoog niveau

‘Het is erg belangrijk dat de tussenpersonen en degenen die opdracht hebben gegeven tot de moord op Jan Kuciak berecht en veroordeeld worden. We wachten op nieuwe veroordelingen’, zei de groep na de veroordeling van Marcek in een Facebookpost.

De moorden op Kuciak en zijn verloofde Martina Kusnivora schokten het land en leidden tot de grootste massaprotesten sinds de val van het communisme

De moorden op Kuciak en zijn verloofde Martina Kusnivora schokten het land en leidden tot de grootste massaprotesten sinds de val van het communisme.

Premier Robert Fico en de minister van Binnenlandse Zaken Robert Kalinak werden gedwongen op te stappen, en later vertrok ook het hoofd van de politiediensten.

Volgens de politie waren de moorden gerelateerd aan Kuciaks werk als onderzoeksjournalist. In zijn laatste verhaal schreef hij over relaties tussen de Italiaanse maffia en Fico’s sociaaldemocratische partij SMER.

Het onderzoek naar de moorden legde mogelijk links bloot tussen politici, aanklagers, rechters, politiebeambten en mensen die mogelijk betrokken waren bij de moorden.

Marian Kocner

Centraal in de zaak staat Marian Kocner, een machtige zakenman die verdacht wordt van relaties met de georganiseerde misdaad. Kuciak had hierover geschreven. Hij wordt ervan verdacht opdracht gegeven te hebben tot de moord op Kuciak. Voor velen staat hij symbool voor diepgewortelde corruptie op de hoogste niveaus.

Nu Marcek veroordeeld is, verschuift de aandacht naar Kocner. Sommigen vinden de straf van Marcek te laag, anderen zeggen dat dit ruimte laat voor een nog hogere straf voor Kocner.

‘Ik laat me er niet over uit of de straf van Marcek lang genoeg is of niet’, zegt Pavol Szalai, hoofd van de sectie Europa en de Balkan van waakhond Reporters without Borders (RSF). ‘Wat van belang is, is dat Kocner de juiste straf krijgt als hij schuldig wordt bevonden. Levenslang zou betekenen dat hij tot het einde van zijn leven vast blijft zitten.’

‘Voor het brein achter de moord was Marcek uitwisselbaar, hij was ingehuurd. Wat belangrijk is, is dat er geen moorden geweest zouden zijn als Kocner hier geen opdracht toe gegeven had.’

Vertrouwen herstellen

Kocner ontkent de beschuldigingen, net als Zsuzsova, die de moord gepland zou hebben, en Szabo, die Marcek geholpen zou hebben bij de uitvoering van de moord.

Het gaat om het herstellen van het vertrouwen in het rechtssysteem

Deze hoorzittingen zijn nog maar net begonnen en degenen die ze volgen, vinden het meestal nog te vroeg om over de uitkomsten te speculeren. Dagblad Sme suggereerde voor het begin van de zaak dat Kocner mogelijk niet schuldig bevonden wordt. Sommige journalisten die de eerste zittingen bijwoonden, zeiden het idee te hebben dat er misschien wel een veroordeling komt.

De zaak is van groot belang voor Slovakije, zeggen ze. Het gaat om het herstellen van het vertrouwen in het rechtssysteem dat besmeurd raakte door corruptie, en het is een kans om te laten zien dat dat systeem in staat is om misdaden te veroordelen die bedoeld zijn om journalisten het zwijgen op te leggen.