Noorse journalisten ontdekken Belgische website met kinderporno

‘Het parket van Halle-Vilvoorde heeft eind augustus 2015 een onderzoeksrechter gevorderd om een gerechtelijk onderzoek op te starten lastens onbekenden wegens bezit en verspreiding van kinderpornografie’, bevestigt parketwoordvoerder Gilles Blondeau. ‘De Belgische verdachte werd ondertussen geïdentificeerd en de websites/servers werden stilgelegd. De persoon is niet aangehouden.’

De bal ging aan het rollen na een journalistiek onderzoek in Noorwegen naar online beeldmateriaal van kindermisbruik. 

Op 3 oktober bracht de Noorse krant Verdens Gang (VG) 95.000 downloaders van kindermisbruikfoto’s en -video’s in kaart. Volgens de krant hebben de personen in kwestie in de voorbije tien maanden 430.177 bestanden met kindermisbruik gedownload.

Voor elke download heeft VG indicaties van de gebruikersnaam en het bijhorende e-mailadres, evenals informatie over het bestand zelf én het IP-adres naar waar de download gebeurde. Een IP-adres is een unieke code voor elke computer die verbonden is met het internet.

Meisje, vijf jaar

In de marge van de Global Investigative Journalism Conference in Lillehammer gaf journalist Håkon Fostervold Høydal (VG) toelichting bij de onthulling.

‘Kindermisbruik-beeldmateriaal wordt op het internet onder meer gedeeld via zogenaamde file sharing websites’, zegt Høydal. ‘Einar Otto Stangvik, de IT-specialist van onze krant, en ik hebben ontdekt dat sommige van die websites een overzicht van de downloads bijhouden. Een aantal van die zogenaamde logs waren publiek toegankelijk, en daarin stonden de IP-adressen van de gebruikers van de website.’

Gedurende bijna een jaar scrapeten de journalisten de logs van zes file sharing sites, verspreid over de wereld.

De foto’s en video’s die op de sites gedeeld werden? Høydal toont op zijn laptop de naam van een van de bestanden. ‘Mel. Vijf jaar oud. Anaal en footjob’.

De Belgische wet

Eén van de zes file sharing websites die de Noorse krant onderzocht, heeft een Belgische domeinnaam. Høydal: ‘We lazen op het dark web dat het Belgische file sharing forum zelfs aanbevolen wordt.’

Het dark web is dat deel van het internet dat enkel toegankelijk is via de zogenaamde TOR-browser. Daarmee kunnen computergebruikers anoniem surfen –de browser is dan ook erg populair onder activisten maar ook onder personen met minder goede bedoelingen.

De Belgische politie lanceerde prompt een onderzoek –nog tijdens het gesprek met de Noorse journalisten.

‘Eind augustus 2015 zijn we naar België afgezakt om verhaal te halen bij de beheerder van die file sharing website, maar eerst hadden we in Brussel een afspraak bij de federale politie’, zegt Høydal.

De Noorse journalisten legden een deel van hun bevindingen voor aan de Belgische speurders. Yves Goethals, sectiechef kinderpornografie bij de centrale dienst mensenhandel van de federale politie, begreep meteen dat hij de informatie van de Noorse journalisten niet kon negeren. De politie lanceerde prompt –nog tijdens het drie uur durende gesprek met de Noren– een onderzoek.

De Belgische speurders maakten een kopie van de Belgische website, die intussen is opgedoekt. Høydal: ‘Doordat een officieel onderzoek was opgestart, hadden wij wel een probleem. We zouden immers de Belgische wet overtreden als we de persoon achter de website zouden contacteren. Daar moesten we dus mee wachten.’

Later kregen Høydal en zijn collega wel de toestemming om de persoon in kwestie te contacteren voor wederhoor. Høydal: ‘De persoon, een IT’er, wilde niet antwoorden op onze vragen, maar liet wel weten niet te beseffen dat de bestanden van kindermisbruik op de website stonden.’

In de Noorse krant VG stelt Goethals van de federale politie dat volgens de Belgische wet een beheerder niet verantwoordelijk is voor bestanden die anderen op zijn dienst hebben opgeslagen zolang de beheerder geen kennis heeft van de inhoud zelf. 

Geografische netwerken van pedofielen

Høydal en zijn collega’s brachten de 94.989 IP-addressen van de computers in kaart naar waar de misbruikbeelden werden gedownload. Volgens IT-specialist Einar Otto Stangvik geeft de mapping een beeld van de verschillende geografische netwerken van downloaders en pedofielen.

Met 18.107 IP-adressen prijkt Duitsland helemaal bovenaan het lijstje, gevolgd door de VS (13.630) en Rusland (11.118). Daarna volgen Groot-Brittannië (3743), Frankrijk (3393) en Japan (3336).

België staat op de 28ste plaats in de ranking, met 502 IP-adressen. Die adressen heeft de krant echter niet overgemaakt aan de Belgische politie. Høydal: ‘De reden daarvoor is eenvoudig: wij zijn journalisten, wij leggen een probleem op tafel maar we zijn geen politieagenten. Dat is onze rol niet.’

Militairen en muzikanten

Op basis van de Noorse IP-adressen uit het onderzoek konden de journalisten 78 Noren identificeren die beeldmateriaal van kindermisbruik hebben gedownload. De jongste downloader zat nog in het middelbaar, de oudste was zestig plus.

Alle geïdentificeerde Noorse downloaders hadden één ding gemeen: het ging telkens om mannen.

‘Sommigen bekleden topposities in de gezondheissector, anderen zijn werkloos of personen met een handicap’, aldus de krant. ‘Sommigen hebben christelijk werk verricht, anderen hadden in het verleden een belangrijke functie in het leger. Sommigen zijn arbeiders, anderen artiesten, muzikanten en fotografen. Sommigen werken in IT.’

Alle 78 hadden wel één ding gemeen: het ging telkens om mannen.

‘Uiteindelijk hebben we tien van de 78 Noren geconfronteerd met onze bevindingen’, zegt Hoydal. ‘Zeven onder hen gaven toe dat onze informatie klopte.’

Verschillende betrokkenen hebben daarop de harde schijf van hun computers gewist. Eén persoon vernielde zijn computer en gooide hem daarna in de oceaan.

Meer lezen over het Noorse onderzoek? Check The rise of the ‘digilantes,’ the internet’s superheroes